Sevgili öğrenciler,

Bu ders notu, 11. sınıf Edebiyat ve Toplum İlişkisi ünitesinde yer alan edebi akımlar konusunu pekiştirmeniz ve sınavlara daha iyi hazırlanmanız için tasarlanmıştır. Bu notlar, edebiyatın temel niteliklerinden başlayarak, Klasisizm'den Dadaizm'e kadar birçok önemli edebi akımın ana özelliklerini, felsefelerini ve temsilcilerini kapsamlı bir şekilde ele alacaktır. Konuları hızlıca tekrar etmenize ve kritik noktaları hatırlamanıza yardımcı olacak bu rehberle, sınavlarda başarıya bir adım daha yaklaşacaksınız.

Edebiyatın Temel Nitelikleri ve Sanatçının Amaçları

• Dönemin Aynasıdır: Edebiyat, içinde doğduğu dönemin zihniyetini, toplumsal, sosyal ve kültürel değişimlerini yansıtır ve bunlardan etkilenir. Toplumun sorunlarına, değerlerine ve yaşam biçimine ayna tutar.
• Kültür Taşıyıcısıdır: Toplumun değerlerini, geleneklerini, inançlarını ve kültürel birikimini gelecek nesillere aktarır. Bir milletin hafızası ve kimliği için önemli bir araçtır.
• Evrensel ve Milli Boyut: Edebiyat, hem evrensel insani değerleri (aşk, ölüm, yalnızlık vb.) işleyebilir hem de milli özellikler taşıyabilir. Yabancı kültürlerden etkilenmesi doğaldır ve bu, onun gelişimine katkıda bulunur; tamamen milli özellikler taşıdığını iddia etmek doğru değildir.
• Sanatçının Amaçları:
  
  • Yaşamı güzelleştirerek sunmak ve okuyucuda güzellik ve estetik kaygısı uyandırmak.
  • İnsanı etkilemek, düşündürmek, duygulandırmak ve hayal dünyasını zenginleştirmek.
  • Toplumsal eleştiri yapmak, belirli bir mesaj iletmek veya insan doğasını çözümlemek.
  • ⚠️ Dikkat: Sanatçının amacı bilimsel verileri kullanarak nesnel bir ürün oluşturmak değildir. Bilim, nesnel gerçekliği araştırırken, sanat öznel yorumlar, estetik değerler ve duygusal etkileşimler sunar. Sanatın amacı, bilimsel bir rapor sunmaktan ziyade, duygu ve düşünce dünyasını zenginleştirmektir.

Önemli Edebi Akımlar ve Özellikleri

1. Klasisizm (17. Yüzyıl)

• Temel İlke: Akıl ve sağduyu, kuralcılık, evrensellik.
• Sanat Anlayışı: Sanat için sanat.
• Konu: Evrensel insan gerçekleri, ahlak, erdem. Antik Yunan ve Latin edebiyatından ilham alınır. Doğa, gerçeğin aynası olarak kabul edilir.
• Dil ve Üslup: Açık, sade, kusursuz, mükemmeliyetçi bir dil ve anlatım. Soylu bir üslup benimsenir.
• Karakterler: Soylu, eğitimli, idealize edilmiş tipler. İnsan doğasının değişmez yönleri ele alınır.
• Temsilciler: Corneille, Racine, Moliere (Fransız), Boileau.

2. Romantizm (18. Yüzyıl Sonu - 19. Yüzyıl Başı)

• Temel İlke: Duygu ve hayal, coşku, bireysellik, tabiat sevgisi.
• Ortaya Çıkışı: Klasisizmin akılcılığına ve kuralcılığına tepki olarak doğmuştur.
• Sanat Anlayışı: Toplum için sanat.
• Konu: Tarihten veya günlük hayattan alınır. Aşk, ölüm, doğa, din, milliyetçilik gibi temalar işlenir. Doğa, sanatçının duygularının yansımasıdır.
• Karakterler: Aşırı iyi ya da