Havanın alttan soğuyarak yoğunlaşması: Yatay ya da yataya yakın hareket eden ılık ve nemli bir hava kütlesinin, kendisinden daha soğuk bir zemin üzerinden geçişi sırasında İçindeki su buharının, su zerrecikleri şeklinde yoğunlaşmasına sis denir. Sis, ilkbahar ve sonbahar gibi geçiş mevsimlerinde daha yaygındır.
Sis oluşumunun gerçekleşmesi için;
- Havada yeterli nem olmalıdır.
- Hava açık ve durgun olmalıdır.
- Yeryüzü atmosferden soğuk olmalı, hava alçalarak soğumalıdır.
- Gece ve gündüz arasında belirgin sıcaklık farkı olmalıdır.
- Havada çekirdek oluşturacak toz zerrecikleri bulunmalıdır.
- Alçalarak soğuyan hava neme doymuş olmalıdır.
Sis, günün en soğuk vakti olan güneşin doğuş saatlerinde, kış mevsiminde karaların iç kesimlerindeki çanak alanlarında, sıcak ve soğuk akıntıların karşılaşma alanlarında yoğun olarak görülür.
Sis Çeşitleri Şunlardır:
UYARI: Sis yoğunluğu sıcaklığa (havanın nem taşıma kapasitesine) bağlı olduğundan gece daha fazladır. Gündüz ise sıcaklık arttığı için sis yoğunluğu azalır.
Yükselen havanın soğuyarak yoğunlaşması: Bir hava kütlesinin dikey yönlü hareketi sırasında, yerden yükseldikçe içindeki su buharının su zerrecikleri şeklinde yoğunlaşmasına bulut denir. Gökyüzünün o anda bulutlarla kaplı bölümünün oranına bulutluluk denir. Nefemetre adı verilen bir aletle tespit edilir. Bulutluluk, güneşlenme ve ışıma bakımından oldukça önemlidir.
Bulut çeşitleri şunlardır:
Sirüs (Tüy ) Bulutları: Seyrek buz kristallerinden oluşan en yüksekteki bulutlardır, yağış oluşturmazlar.
Kümülüs (Küme) Bulutları: Troposferin her yerinde ama genellikle orta yüksekliklerde görülen geniş bulutlardır. Alt kısımları düzdür, pamuk yığınlarına benzerler.
Stratüs (Tabaka) Bulutları: Tabaka halinde gökyüzünü kaplayan, yeryüzüne yakın yerlerde oluşan koyu renkli, genellikle yağış oluşturan bulutlardır.
Nimbüs (Yağmur) Bulutları: Kalın, yoğun, siyah renkli, yağış getiren alçak bulutlardır. “Kümülonimbüs” bulutları sağanak yağış, “nimbostratüs” bulutları çiseleyen yağmur oluştururlar.
Yüzeye Göre Yoğunlaşma Çeşitleri
- Yüzeyde yoğunlaşma, su buharının bir yüzeye temas ederek sıvı hale geçmesidir. Buharlaşan suyun sıcaklığı, yüzeyin sıcaklığından düşükse, su buharı yüzeyde yoğuşarak sıvı hale geçer. Buharlaşma ve yoğuşma, sürekli olarak gerçekleşen bir döngüdür.
- Hava içinde yoğunlaşma, su buharının havada asılı kalan sıvı veya katı su damlacıklarına dönüşmesidir. Havadaki su buharının sıcaklığı, havanın yoğuşma noktasına ulaşması durumunda havada yoğunlaşma meydana gelir.
Sıcaklığa Göre Yoğunlaşma Çeşitleri
Sıcak yoğuşma, su buharının sıcaklığının, havanın yoğuşma noktasının üzerinde olduğu durumlarda gerçekleşen yoğuşma türüdür. Sıcak yoğuşma sonucunda oluşan su damlacıkları, genellikle çok küçüktür ve kolaylıkla havada asılı kalabilirler.
Soğuk yoğuşma, su buharının sıcaklığının, havanın yoğuşma noktasının altında olduğu durumlarda gerçekleşen yoğuşma türüdür. Soğuk yoğuşma sonucunda oluşan su damlacıkları, genellikle daha büyüktür ve daha ağırdır. Bu nedenle, havada asılı kalamayarak yere düşerler.
