Atık Önleme İlkesi Nedir?

Atık önleme ilkesi, kimyasal süreçlerin tasarım aşamasında, atıkların ortaya çıkmasını önlemek için süreçlerin optimize edilmesini savunur. Bu ilkeye göre, atıkların oluşmasını baştan engellemek, oluşan atığı yönetmekten daha verimli ve çevre dostudur. Üretim süreçlerinde çevreye zararlı atıkların ortaya çıkması, maliyetleri artırır ve ekolojik dengeyi bozar. Bu yüzden, kimyasal süreçlerin tasarımında atığın en aza indirgenmesi temel bir hedef olmalıdır.

Atık Önleme İlkesinin Amacı

1. Çevresel Etkilerin Azaltılması: Kimyasal atıkların doğaya salınması, su, toprak ve havanın kirlenmesine neden olabilir. Yeşil kimyanın atık önleme ilkesi, bu tür kirliliklerin önüne geçmeyi amaçlar.
2. Kaynakların Verimli Kullanılması: Üretim süreçlerinde ham madde kullanımının optimize edilmesi, atıkların oluşumunu önler ve kaynakların daha verimli kullanılmasını sağlar.
3. Maliyetlerin Azaltılması: Atıkların önlenmesi, hem çevreye olan zararları hem de üretim maliyetlerini azaltır. Atık yönetimi masrafları da minimuma iner.
4. Daha Sürdürülebilir Süreçler: Atıkların önlenmesi, daha sürdürülebilir üretim süreçlerinin oluşmasına katkıda bulunur ve endüstriyel faaliyetlerin çevreye olan etkilerini azaltır.

Atık Önleme İlkesinin Uygulama Alanları

1. Kimyasal Üretim: Kimyasal ürünlerin üretiminde, kullanılmayan ya da yan ürün olarak ortaya çıkan maddelerin minimuma indirgenmesi sağlanır. Örneğin, farmasötik üretim süreçlerinde yan ürünlerin ve atıkların oluşumunu engellemek için alternatif üretim yöntemleri kullanılır.
2. Ambalaj Endüstrisi: Ambalaj üretiminde çevreye zararlı atıkların azaltılması için geri dönüştürülebilir ve doğada çözünür malzemeler kullanılır.
3. Enerji Üretimi: Fosil yakıtların yerine yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek, hem üretim sırasında oluşan atıkları hem de çevresel etkileri azaltır.

Yeşil Kimyanın Atık Önleme İlkesi Örnekleri

• Farmasötik Endüstrisi: İlaç üretiminde kullanılan kimyasal reaksiyonların verimliliği artırılarak yan ürünlerin oluşması önlenir. Böylece, daha az kimyasal atık oluşur ve çevresel etkiler minimuma indirilir.
• Geri Dönüşümlü Malzemeler: Plastik gibi geri dönüşümsüz maddeler yerine biyolojik olarak çözünebilen malzemeler kullanmak, atık oluşumunu önlemek için uygulanan bir yöntemdir.