Yer-Yön Zarfları:

Fiilleri yer ve yön anlamıyla tamamlayan zarflardır. “ileri, geri, içeri, dışarı, aşağı, yukarı, öte, beri” sözcükleri ek almadan bir fiili etkileyecek biçimde kullanıldıklarında yer-yön zarfı olarak kullanılır.

Aşağıdaki cümlelerde kullanılan altı çizili sözcükler yer-yön zarflarına örnektir:

• Kullanmadıkları eşyaların hepsini dışarı çıkardılar.
• Gelenleri karşılamak için aşağı inmesi gerekiyordu.
• Yukarı çıktığında herkesin onu beklediğini gördü.

Not: Yer—yön zarfları ek almadan, fiilleri etkileyecek şekilde kullanılır. Ek aldıklarında veya isimleri etkilediklerinde başka görevlerle (sıfat veya isim) kullanılmış olur.

“Şirketin başına geçer geçmez küçücük şirketi daha da ileri götürdü.” cümlesinde “ileri” sözcüğü ek almamış biçimiyle ve “götürmek” fiilini etkileyecek şekilde kullanıldığı için yer-yön zarfıdır.

“Gürül gürül bir nehir dağlardan aşağıya akıyor” cümlesinde “aşağı” sözcüğü “-a” yönelme durum ekini alarak kullanıldığı için “isim” görevindedir.

“Burada duramayıp bir süre sonra yukarı mahalleye taşındılar. ” cümlesinde “yukarı” sözcüğü  “mahalle” ismini etkilediği için “sıfat” göreviyle kullanılmıştır.

Örnek Soru:

“Sessiz Gemi” Yahya Kemal’in severek okuduğum şiirlerinden biridir. Dün bu şiir üzerine bir eleştiri yazmak istedim. Olmadı, kalemi çok gezindiremedim kâğıdın üzerinde. Başlıktan ileriye gitmedi bütün yazdıklarım.

Bu parçada aşağıdaki zarf türlerinden hangisi kullanılmamıştır?

A) Durum zarfı B) Yer-yön zarfı C) Miktar zarfı D) Zaman zarfı

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kullanılan zarf cümleye farklı bir anlam katmıştır?

A) Düzenli okumak insanı başarıya kolay yoldan ulaştırır.
B) Onun böyle bir eser yazabileceğini hiç beklemiyorduk.
C) Öğretmen sınıftaki öğrencilerine gayretli çalışmalarını öğütledi.
D) Karmaşık görünen sorunların kolay çözümleri olabilir.