Yeniçeri Ocağının ve Tımar Sisteminin Bozulmasının Osmanlı Devleti’ne Etkileri

Yeniçeri Ocağı I. Murat Dönemi’nde temeli atılan merkez ordusudur. Bu orduya pençik ve devşirme sistemleriyle asker alınmıştır. Bu ocağın bir çok başarının altında imzası vardır.

Ocağın ilk isyanı 1446’da ll. Mehmet’in ilk cülusunda yani taht döneminde yaşanmıştır. Bu isyan Buçuktepe İsyanı adıyla adlandırılmıştır.

III. Murat Dönemi’nde askerlikle ilgisi olmayan bir çok kişi kendini kapıkulu ordusuna kaydettirmiştir. Amaç 3 ayda bir alınan ulufe maaşı, sefer ve cülus bahşişlerinden faydalanmaktı. Bu durum ocağa asker alma işleminin bozulduğunu ordunun kalite kaybı yaşadığını gösterir. Bu durum hem savaş meydanlarında hem de ocağın etkin bulunduğu İstanbul’da hissediliyordu. Ekonominin bozulmaya başlaması ocağın maaşlarını zamanında alamaması, kendilerine verilen gümüş akçelere farklı madenlerin eklenerek değersizleştirilmesi (tağşiş), devlet adamlarının ve valide sultan olmak isteyen saray kadınlarının kışkırtmaları üzerine bir çok isyana neden olmuşlardır. Kimi zaman bir padişahı kimi zaman bir sadrazamı ya da şeyhülislamı hedef alabilmişlerdir. Bu ocak 1826’da kaldırılıncaya dek bir bakıma devletin başına dert olmaya devam etmiştir.

Tımar Sistemi, Selçuklularda görülen ikta sisteminin bir çeşit devamıdır. Bu sistemde fethedilen yer fethedenin malıdır anlayışı vardır. Örneğin Osmanlılar henüz bir aşiret iken Ertuğrul Bey Bizans’a ait Karacahisar’ı ele geçirince Selçuklu sultanı kendisine bir takım hediyeler göndererek Karacahisar’ı kılıç hakkı olarak Ertuğrul Gazi’ye bırakmıştır.

Osman Bey fethettiği yerleri komutanlarına dirlik olarak dağıtmıştır. Orhan Bey Dönemi’nde dirlik arazileri gelirine göre kısımlara ayrılmıştır. I. Murat Döneminde sistem tam anlamıyla uygulanmaya başlanmıştır. Dirlik arazileri gelirlerine göre üçe bölünür bu toprakların gelirleri ile komutan ve memurların maaşları karşılanır diğer kısımla Tımarlı Sipahiler, Cebelü denilen atlı asker beslerlerdi. Duraklama sürecinde savaşların uzun sürmesi toprakların boş kalıp işlenememesine bu da toprak gelirlerinin düşüp sistemin bozulmasına neden olmuştur. Ayrıca devletin acil paraya( sıcak para) ihtiyacı olduğunda tımar arazilerini iltizam sistemi ile kiralatmaya başlayınca sistem büyük oranda çökmüş ve Anadolu’da Celali isyanlarına neden olmuştur.