YAZIM KURALLARI

Bu bölümde size Türk Dil Kurumu tarafından belirlenen yazım kuralları verilecektir. Bu kurallar dilimizin uzun yıllar boyunca edindiği birtakım nitelikler göz önünde bulundurularak düzenlenmektedir. Dil sürekli gelişen ve değişen bir varlıktır. Bu yüzden Türkçenin bazı kuralları da zaman zaman değişebilmektedir. Bizler, dilimizde zaman zaman yapılan kural değişikliklerini sürekli takip etmek zorundayız. Bu nedenle, herhangi bir kuralın en doğru uygulanma biçimi için her zaman “www.tdk.gov.tr” adresine ya da Türk Dil Kurumu tarafından yayımlanan güncel “Yazım Kılavuzu“na başvurmak en güzelidir.

Ek Olan “-de -da/-te -ta” Nasıl Yazılır?

Türkçede ekler her zaman kendisinden önceki sözcüğe bitişik ya da kesme işaretiyle eklenerek yazılır.

• Aradığımız her güzel şeyi kitaplarda bulabiliriz.
• İlk kitabını 1960′ta yayımlamıştı.

Bazı sözlüklerde sözcüklerin örnek cümleleri verilir.

Ek olarak kullanılan “-de/-da/-te-ta” eklendiği sözcüğe “kimde, nerede, ne zaman” anlamlarını katar.

Ek olan “-de/-da/-te/-ta” cümleden çıkarıldığında cümlenin yapısı bozulur, cümle anlamsızlaşır.

“Hayata hazırlanmaya okulda başlarız.” cümlesinden -da ekini çıkardığımızda “Hayata hazırlanmaya okul başlarız.” gibi anlamsız bir ifadeyle karşılaşırız.

Bağlaç Olan “de/da” Nasıl Yazılır?

Bağlaç olarak kullandığımız de/da kendinden önceki sözcükten her zaman ayrı yazılır.

• Bu çalışmaya bizim de katılmamızı istediler.
• Bunca kitabı okudu da bir tek cümle yazmadı nedense.
• Yazdığı roman da en az şiirleri kadar başarılıydı.

Bağlaç olarak kullanılan “de/da” cümleye “bile, dahi” anlamlarını katar ve hiçbir zaman te/ta biçiminde yazılmaz.

Bağlaç olan “de/da” cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamında değişiklik olur ama cümle yapısı bozulmaz. Yine anlamlı bir cümlemiz olur.

“Yarınki toplantıya sizin de katılmanızı istiyorlar.” cümlesinden bağlacı çıkardığımızda “Yarınki toplantıya sizin katılmanızı istiyorlar.” cümlesi oluşacaktır. Bu cümle de anlamlı ve kurallı bir cümledir.

Ek Olan “-ki” Nasıl Yazılır?

Türkçede ekler her zaman kendisinden önceki sözcüğe bitişik yazılır.

• Bahçedeki ağaçların hepsini babam dikmişti.
• Benim kalemim bozuldu, seninki sağlam mı?
• Akşamki çalışmaya ben de katılacağım.

Ek olarak kullanılan “-ki” kendisinden sonra ek alabilir. Bu yüzden “-ki” ekine “-ler” ekini de ekleyerek meydana getirdiğimiz sözcüğün anlamlı olup olmadığını kontrol ederiz.

Buradaki eşyaları dışarı taşıyalım.
buradaki + ler  sözcüğü anlamlı bir sözcük müdür?
“Buradakiler biraz önce taşındı.” cümlesini kurabiliriz. O hâlde bu sözcük “-ler” ekini getirdiğimizde anlamlı olmaktadır. Bu nedenle “-ki” eki doğru yazılmıştır.

Bağlaç Olan “-ki” Nasıl Yazılır?

Bağlaç olarak kullandığımız ki kendinden önceki sözcükten ayrı yazılır.

• Sorunun cevabını biliyor ki cevap vermek istiyor.
• Tam evden çıkacaktım ki telefon çaldı.
• Neyse ki yanımıza yedek lastik almışız.

Bağlaç olarak kullanılan “ki” kendisinden sonra ek alamaz. Bu yüzden “ki” bağlacına “-ler” ekini ekleyerek meydana getirdiğimiz sözcüğün anlamlı olup olmadığını kontrol ederiz.

Beni öyle severdi ki her dediğimi yapardı.

severdiki + ler sözcüğü anlamlı bir sözcük müdür?

“severdikiler” biçiminde bir sözcüğümüz yoktur. Bu nedenle “ki” bu cümlede bağlaç olarak kullanılmış ve doğru yazılmıştır.

“ki”nin bağlaç olduğu hâlde bitişik yazıldığı kalıplaşmış sözcükler vardır: mademki, sanki, hâlbuki, illaki, oysaki, meğerki, belki, çünkü.

“mi/mı/mu/mü” Soru Eki Nasıl Yazılır?

Cümlelere soru anlamı katmak için kullanılan “mi/mı/mu/mü” soru eki kendisinden önceki sözcükle hiçbir zaman birleşmez.

• Siparişlerin geldi mi?
• Oraya ne zaman gideceğimizi sordun mu?

“mi/mı/mu/mü” soru eki, kendinden sonra gelmesi gereken kişi ekleriyle bitişik yazılır.

• O kitabı ben de okumalı mıyım?
• Her sabah erken kalkıyor musun?

“mi/mı/mu/mü” soru eki bazı cümlelerde soru anlamı için değil, pekiştirme ya da zaman anlamı için kullanılır. Bu durumlarda da her zaman ayrı yazılır.

• Geniş mi geniş bir bahçeden geçtik. (Pekiştirme anlamı)
• Yemeğimizi yedik mi dışarı çıkarız. (Zaman anlamı)