YAZIM KURALLARI

Bir yazıda ortaya çıkabilecek karışıklıkları önlemek, dilin kullanımında bir  standart oluşturmak amacıyla ortaya konmuş kurallara “yazım kuralları” adı verilir. Yazım kuralları farklı başlıklar altında incelenebilir.

Örnek Soru

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

A) Tatilin büyük bölümünü Ayşegül teyzemin yazlığında geçirdik.
B) Uzmanlar Marmara Denizi’ndeki fay hatlarını inceliyor.
C) Bu yıl Avrupa’nın Kuzey’inde kış çok sert geçti.
D) Eski öğrencileri Öğretmenler Günü’nde onu ziyarete gelmişti.

Çözüm: “A” seçeneğinde “Ayşegül teyze”, “B” seçeneğinde “Marmara Denizi”, “D” seçeneğinde “Öğretmenler Günü” ifadeleri doğru yazılmıştır. Ancak “C” seçeneğindeki yön adı (kuzeyinde) özel addan sonra geldiği için küçük harfle başlamalıdır. Doğru cevap “C” seçeneğidir.

Örnek Soru

I. TUİK’nin verilerine göre nüfusumuz 78 milyonu buldu.
II. Müzenin kapısındaki öğrenciler 2’şerli sırayla içeri girdiler.
III. Konferans 24 Temmuz 2018 salı gününe ertelendi.
IV. Alelacele evden çıkıp sekizi on geçe vapuruna yetiştim.

Numaralanmış cümlelerden hangisinde yazım yanlışı yoktur?

A) I    B) II    C) III    D) IV

Çözüm: I. cümlede kısaltmaya ek getirildiği için, II. cümlede üleştirme sayısı rakamla yazıldığı için, III. cümlede gün adı küçük harfle başladığı için yazım yanlışı vardır. IV. cümlede ise yazım yanlışı yoktur. Doğru cevap ”D” seçeneğidir.

Örnek Soru

Geçen hafta ki(I) zorlu maçta(II) öyle güzel oynadınız ki(III) sizden bu hafta da(IV) aynı performansı bekliyoruz.

Bu cümlede numaralanmış yerlerin hangisinde bir yazım yanlışı yapılmıştır?

A) I   B) II    C) III     D) IV

Çözüm: II numaralı sözcüğün aldığı “—da” eki cümleden çıkarılırsa cümle anlamsızlaşır, bu ek doğru yazılmıştır. III numaralı sözcüğe ”-ler” eki getirilemeyeceği için (oynadınızkiler) “ki” bağlaçtır, ayrı yazılır. ıV numaralı sözcüğün aldığı “da” cümleden çıkarıldığında cümle anlamlı kaldığı için “da” bağlaçtır, ayrı yazılır. Ancak ı numaralı sözcüğe “-ler” eki getirilebildiği için (geçen haftakiler) “-ki” ektir, bitişik yazılmalıdır. Doğru cevap ”A” seçeneğidir.

Örnek Soru

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?

A) Doğayla içiçe bir otelde iki hafta dinlendim.
B) Bu evrakı doldurup gişedeki memura teslim edin.
C) Sen neden bizimle Antalya’ya gel miyorsun?
D) Onlarca yıllık eşyalar hâlâ sapa sağlam duruyor.

Çözüm: “A” seçeneğinde “içiçe” sözü bir ikilemedir ve ayrı yazılmalıdır. “C” seçeneğinde “gel-” fiilinin aldığı ek soru eki değil, olumsuzluk ekidir; bu nedenle bitişik (gelmiyorsun) yazılmalıdır, “D” seçeneğinde “sapa sağlam” ifadesi pekiştirmeli bir sözcüktür ve bitişik yazılmalıdır. “B” seçeneğindeki “evrak” sözcüğü ise ünlüyle başlayan bir ek almasına rağmen yumuşamaz, doğru yazılmıştır. Doğru cevap “B” seçeneğidir.

Örnek Soru

I. Cüzdanını ayakaltına bırakırsan sonra böyle ararsın.
II. Cep telefonunu açmadığına göre evde unuttu herhalde.
III. Vatanını terketmek zorunda kaldığı için yüreği yanıyordu.
IV. Akşam yemeğinde yediğimiz imambayıldı çok lezzetliydi.

Numaralanmış cümlelerden hangisinde altı çizili sözcüğün yazımı doğru değildir?

A) I   B) II    C) III     D) IV

Çözüm: I, II ve IV numaralı cümlelerdeki altı çizili sözcükler, birleşik sözcüklerin yazımına ilişkin kurallara uygundur. Ancak III. cümlede “terketmek” sözü hiçbir ses olayı gerçekleşmediği için ayrı yazılmalıdır. Doğru cevap “C” seçeneğidir.

Test Soruları:

I. Adana Kebabı, Avrupa’nın birçok yerinde bilinmektedir.
II. Aşık Veysel, Şarkışla’nın Sivrialan Köyü’nde dünyaya gelir.
III. Türküler, Türk Milleti’nin yüzlerce yıllık birikimidir.
IV. İstanbul’da sosyal yaşam tamamen Batı’nın etkisindeydi.

1. Numaralanmış cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılmamıştır?

A) I   B) II    C) III     D) IV

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?

A) Günümüzde Çin’de yaklaşık 1,5 milyar insan yaşıyor.
B) Haziranın 18’inde dergimizin ilk sayısı yayımlanacak.
B) Faruk Nafiz’in Han Duvarları şiirini çok severim.
D) Ablam Ege Üniversitesini kazanınca İzmir’e taşınmıştık.

3. Aşağıda büyük harflerin kullanıldığı yerlerle ilgili bazı kurallar verilmiştir:

• Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar.
• Uyarı: “Dünya, güneş, ay” sözcükleri gök bilimi dışında kullanıldıklarında küçük harfle başlar.
• Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar.
• Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar.

Bu kurallara göre,

I. Ankara savaşından sonra Osmanlı Devleti, Fetret Devri’ne girmişti.
II. Hafta sonu gerçekleşecek Ay tutulması, ülkemizden de gözlemlenebilecek.
III. 2016 yılının Ocak ayında bir yurt dışı gezisinde onu tanımıştım.
IV. Kutup yıldızı, eski devirlerde insanların yolunu bulmasını sağlamıştır.

cümlelerinden hangilerinde yazım yanlışı yapılmıştır?

A) I ve III.      B) I ve IV.     C) II ve III.     D) II ve IV.

I. Çocuk büyümüşte küçülmüş gibi zekice konuşuyordu.
II. Cep telefonlarıda insan sağlığını tehdit ediyor.
III. Bu işin ucunda her şeyimizi kaybetmek de var.
IV. Yazar olmamda ailemin etkisi de yadsınamaz.

4. Numaralanmış cümlelerin hangilerinde “de”nin yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

A) I ve II.      B) I ve III.      C) II ve III.      D) II ve IV.

TEST SORULARI CEVAP ANAHTARI: