Yay Dalgaları: Atmalar Fizik Tyt
YAY DALGALARI
Esnek bir yayda enine atmalar oluşturulduğunda yay üzerindeki noktalar yukarı aşağı doğru titreşirken atma sağ ya da sola doğru hareket eder. Yukarıdaki şekillerde görüldüğü gibi atmanın hareket ettiği yönde genlik artarken tersi yönde genlik azalır. Atmanın uçları daima zıt yönde titreşir.
Atmaların Birbiri İçinden Geçişi
Gergin bir yayda birbirine doğru ilerleyen atmalar karşılaştıklarında atmaların şekli değişir. Yalnız geçiş tamamlandıktan sonra ilk görünümleriyle ilerlerler. Atmaların karşılaştıkları anda oluşturdukları atmaya bileşke atma denir. Atmalar şekil I’deki gibi aynı tarafta ise bileşke atmanın genliği atmaların genlikleri toplamına, şekil II’deki gibi ters taraftaysa atmaların genlikleri farkına eşit olur.
Atmaların İletilmesi ve Yansıması
Kalınlıkları farklı yaylar uç uca eklenip birinde atma oluşturulursa bağlantı noktasında atmanın bir kısmı iletilir, bir kısmı yansır. Atmaların hızları kalınlıkla ters orantılı olduğundan ince yaydaki atmaların hızı, kalın yaydakinden büyük olur. Hız ile genişliklerde doğru orantılı olduğundan ince yaydaki atmaların genişlikleri, kalın yaydakinden büyük olur.
İnce yaydaki atma ek yerine geldiğinde ek yeri sabit uç gibi davrandığı için yansıyan atma baş aşağı olur. İletilen atma ise gelen atmayla aynı tarafta yani baş yukarı olur.
Kalın yaydaki atma ek yerine geldiğinde ek yeri serbest uç gibi davrandığı için yansıyan atma baş yukarı olur. İletilen atma daima gelen atmayla aynı tarafta olduğu için iletilen atma baş yukarı olur.