I. SELİM (YAVUZ) DÖNEMİ (1512 – 1520)

Osmanlı – İran İlişkileri ve Çaldıran Savaşı (1514)

Safevi hükümdarı Şah İsmail’in Anadolu’da yoğun olarak başlattığı Şiilik propagandası Osmanlı’yı zor durumda bırakmıştı. Şeyhülislam’dan alınan fetva sonucu İran’a sefere çıkıldı. Çaldıran Ovası’nda yapılan savaşı Osmanlılar kazandı. Şah İsmail savaş alanından kaçmayı başardı.

Sonuçları

Doğu Anadolu toprakları Osmanlı hakimiyetine girdi.

Musul, Kerkük, ve Erbil alındı.

Şiilik sorunu bir süre için çözümlendi.

Çok sayıda İranlı sanatçı İstanbul’a getirildi.

Not: İran seferi dönüşü yapılan Turnadağ Savaşı ile Dulkadiroğulları Beyliği’ne son verildi (1515). Böylece Anadolu Türk birliği tamamen sağlanmış oldu.

Mısır Seferi

Sebepleri

Dulkadiroğulları ve Ramazanoğulları topraklarının Osmanlı tarafından alınmasına Memlukların karşı çıkması,

Memlukların, Safevi ile anlaşarak Osmanlının yeniden İran’a girmesini önlemesi,

Baharat Yolu’nun ekonomik önemi ve Mısır’dan geçmesi,

Halifelik makamının İslam dünyası üzerinde birleştirici etkisinden, Osmanlının yararlanma düşüncesi, 1516’da yapılan Mercidabık Savaşı Osmanlı’nın zaferiyle sonuçlandı.

Bu zafer sonucunda Suriye,

Filistin ele geçirildi. Ramazanoğulları kendiliğinden Osmanlı’ya katıldı (1516).

Kışı Şam’da geçiren Yavuz, Sina Çölü’nü geçerek Mısır’da Ridaniye Savaşı’yla Memluk ordusunu bir kez daha yendi (1517).

Sonuçları

Memluk Devleti yıkıldı.

Suriye, Mısır, Hicaz, Filistin ve Kudüs Osmanlı topraklarına katıldı.

Halifelik Abbasilerden Osmanlılara geçti.

Baharat Yolu Osmanlılara geçti ise de Ümit Burnu’nun keşfinden dolayı istenen fayda sağlanamadı.

Venedikliler, Memluklara Kıbrıs için ödedikleri yıllık vergiyi Osmanlıya vermeye başladılar.

Osmanlı hazinesi zenginleşti.

Örnek: Kanuni Sultan Süleyman Döneminde çıkan Canberdi Gazali ve Ahmet Paşa ayaklanmalarının ortak amacı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Mısır’a egemen olmak
B) Toprak düzenini değiştirmek
C) Devlet rejimini değiştirmek
D) Hanedan değişikliği yapmak
E) Islahat hareketlerine karşı çıkmak

Çözüm: Canberdi Gazali, Şam valiliği görevini yürütmüş, Memlük Devleti’ni yeni en kurmayı amaçlamış ve isyan etmiştir. Bu isyan bastırılmıştır. Ahmet Paşa ise kendisine sadrazamlık görevi verilmemesine tepki göstermiştir. Mısır valiliğine atanması kendisini tatmin etmemiş, Memlük ileri gelenleri de etrafına toplayarak Mısır’da bağımsızlığını ilan etmiştir. Bu isyan da bastırılmıştır. Doğru Cevap (A)’dır.