YAPI BAKIMINDAN SÖZCÜKLER

1. BASİT sözcük

– Basit sözcükler “yalın sözcük” olarak da adlandırılır.

– Hiçbir yapım eki almamış sözcüklere basit sözcük denir.

– Basit sözcükler, yapım eki almaz ama çekim eki alabilir.

2. TÜREMİŞ sözcük

– Bir kök ile yapım ekinin birleşmesiyle oluşmuş sözcüklerdir.

– Türemiş sözcükler, bir veya birkaç yapım eki alabilir.

– Türkçedeki sözcüklerin önemli bir bölümü, türetme yoluyla ortaya çıkan sözcüklerden oluşur.

Not: Bir yapım eki alan sözcüklere “gövde”, birden çok yapım eki alan sözcüklere ise “gövdeden türemiş sözcük” adı verilir. Bütün “gövde”ler türemiş sözcüktür.

– “Tatlı” gövde, “tatlıcılık” gövdeden türemiş sözcüktür.
– “Gözle-” gövde, ”gözlem” gövdeden türemiş sözcüktür.

3. BİRLEŞİK Sözcük

Birleşik Zarflar

– İki sözcüğün bir araya gelmesiyle oluşturulan zarflardır: biraz, üstünkörü, bugün, nasıl, niçin, akşamüstü…

Birleşik Zamirler

– Birden çok sözcüğün birleşerek oluşturduğu zamirlerdir: birkaçı, birçoğu, hiçbiri…

Birleşik Bağlaçlar

– İki bağlacın birleşmesiyle oluşturulan bağlaçlardır: mademki, oysaki, halbuki, meğerki…

Birleşik Ünlem

– İki ünlemin birleşmesiyle oluşturulan ünlemlerdir. “Eyvah” ve “ayol” sözcüklerini örnek gösterebiliriz.

Birleşik Fiiller

– Birleşik fiiller “kurallı birleşik fiiller”, “yardımcı fiille yapılan birleşik fiiller” ve “anlamca kaynaşmış birleşik fiiller” olmak üzere üçe ayrılır.

– “Gidebilmek, yapıvermek, süregelmek, düşeyazmak” fiilleri kurallı birleşik fiil örneğidir.

“Seyretmek, yardımcı olmak, hissetmek, mahvolmak” fiilleri yardımcı fiille yapılan birleşik fiil örneğidir.

– “Dile gelmek, öngörmek, başvurmak” fiilleri anlamca kaynaşmış birleşik fiil örneğidir.