XVIII. Yüzyıl Islahat Hareketleri
Bu dönemde batının üstünlüğü kabul edilmiş, batıdaki gelişmelerden yararlanılmaya başlanmıştır.
Lale Devri ( 1718 – 1730)
- Avrupa’nın önemli başkentlerinde geçici elçilikler oluşturuldu.
- Çok sayıda sivil mimari eserler yapıldı.
- Avrupa’dan matbaa getirilerek kitaplar basılmaya başlandı.
- Çiçek aşısı getirilerek uygulandı.
- Avrupa’nın Barok mimari tarzından yararlanılmaya başlandı.
- İlk itfaiye örgütü kuruldu.
- Kağıt, çini ve kumaş imalathaneleri açıldı. Lale devri Patrona Halil İsyanı ile sona erdi (1730).
- Rusya, Kırım üzerinden Karadeniz’e inme fırsatı bulmuştur.
Not: Matbaanın Osmanlıya geç gelmesinin nedeni hattatlık mesleğinin korunmak istenmesidir.
XVIII. Yüzyıl Islahatçı Padişahları
I. Mahmut Dönemi ( Islahatlar) (1730 – 1754)
Humbaracı Osmanlı ordusunun subay ihtiyacını karşılamak amacıyla “Hendesehane” adıyla ilk askeri – teknik okulu açtı. Orduyu bölük, tabur, alay gibi Fransız ve Avusturya orduları tarzında örgütledi. Kara Mühendishanesi’nin temelleri atıldı.
III. Mustafa Dönemi Islahatları (1757 – 1774)
- Deniz Mühendishanesi’nin kuruluş çalışmaları başlatıldı.
- Sürat Topçuları Ocağı kuruldu.
- İç borçlanma esasına dayanan Esham Tahvilleri sistemi uygulandı.
I. Abdülhamit Dönemi Islahatları (1774 – 1789)
- Sürat topçuları birliklerinin sayısı arttırıldı
- Yeniçeri Ocağı ile Tımar Sistemi ıslah edilmeye çalışıldı.
- Deniz Mühendishanesi (Mühendishane-i Bahri Hümayun)’nin kuruluş çalışmaları tamamlandı.
III. Selim Dönemi Islahatları (1789 – 1807)
- Nizam-ı Cedid Ocağı kuruldu.
- Nizam-ı Cedid ordusunun ihtiyaçlarını karşılamak üzere İrad-ı Cedid Hazinesi kuruldu.
- Yeni ordu için Levent ve Üsküdar’da kışlalar kuruldu.
- Kara ve deniz mühendishanesi genişletildi.
- Viyana, Paris ve Berlin gibi önemli başkentlerde sürekli elçilikler kuruldu.
- Okullarda Fransızca öğrenimi başladı
- Kabakçı Mustafa İsyanı sonucu ıslahatlar kesintiye uğradı.
XVIII. yüzyılda yapılan ıslahatlardan İstenen sonucun elde edilememesinin nedenleri şunlardır:
- lslahatların, padişah ve bazı devlet adamlarınca yürütülmesi
- Yöneticilerin bir kısmının eğlenceye yönelmesi
- lslahatlardan rahatsız olan çevrelerin halkı devlet aleyhine kışkırtmaları
- Savaşlarda elde edilen mağlubiyetler
- lslahatların faydalarının halka yeterince anlatılamaması
