Osmanlı – Avusturya ilişkileri

1593 – 1606 Osmanlı — Avusturya Savaşları ve Zitvatorok Antlaşması

Kanuni döneminde Avusturya, Osmanlı Devleti’ne her yıl vergi vermeyi taahhüt etmiş ve Osmanlının üstünlüğünü kabul etmişti. III. Murat döneminde 1593 yılında bir sınır anlaşmazlığının yaşanması ve Avusturya’nın, Bosna Beylerbeyi Telli Hasan Paşa’yı pusuya düşürerek şehit etmesi nedeniyle Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında savaş başladı. Osmanlı kuvvetleri savaşın ilk dönemlerinde pek başarılı olamadı. III. Mehmet döneminde de devam eden savaş 1596’da III. Mehmet’in ordunun başında sefere çıkarak Haçova Savaşı’nda Avusturya ordusunu yenilgiye uğratmasıyla sonuçlandı. Bu savaş sonunda Kanije ve Estergon kaleleri geri alındı. Daha sonra Avusturya ordusu Kanije kalesini kuşattıysa da kale komutanı Tiryaki Hasan Paşa, Kanije savunmasıyla Avusturya ordusunu mağlup etti. 1606’da Avusturya’nın barış isteği üzerine Zitvatorok Antlaşması imzalandı.

Buna göre:

• Kanije, Estergon ve Eğri kaleleri Osmanlı Devleti’nde kalacak
• Avusturya’nın Osmanlıya ödediği yıllık vergi kaldırılacak
• Avusturya, Osmanlıya savaş tazminatı ödeyecek
• Avusturya Arşidükü Kutsal Roma—Germen İmparatoru kabul edilecek ve Osmanlı padişahına eşit sayılacaktı

1662 — 1664 Osmanlı – Avusturya Savaşları ve Vasvar Antlaşması

Zitvatorok Antlaşması ile sağlanan barış ortamı uzun süre devam etti. Ancak Avusturya’nın, Erdel’in iç işlerine karışması üzerine, Sadrazam Köprülü Fazıl Ahmet Paşa Avusturya üzerine sefere çıkarak Uyvar kalesini aldı. Osmanlının elde ettiği başarılar üzerine Avusturya barış istedi ve 1664’te Vasvar Antlaşması imzalandı.

Antlaşmaya göre:

• Uyvar ve Novigrat kaleleri Osmanlıda kalacak
• Erdel Osmanlıya bağlı kalacak
• Avusturya Osmanlıya savaş tazminatı ödeyecekti.

II. Viyana Kuşatması (1683) ve Karlofça Antlaşması (1699)

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, Kanuni döneminde kuşatılıp da alınamayan Viyana’nın alınması halinde Osmanlının yeniden eski siyasi gücüne kavuşabileceğini düşünüyordu. Bunun için Macarların yardım isteğini bahane edip padişah |V. Mehmet’i Avusturya’ya savaş açmaya razı etti. Gerekli hazırlıkları yaptıktan sonra 1653 yılında sefere çıktı. Bu arada Kırım Hanı, Erdel, Eflak ve Boğdan Beyleri de askerleriyle beraber Osmanlı ordusuna katıldılar. Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, bazı komutanların karşı çıkmasına rağmen doğrudan Viyana üzerine yürüdü ve şehri kuşattı. Kuşatma iki ay sürdü.

Ancak;

• Osmanlı ordusunun disiplinsizliği
• Viyana kalesinin çok sağlam olması
• Kırım Hanı’nın, Leh ordusunun Tuna’yı geçmesine engel olmaması
• Papa’nın girişimiyle Lehistan ve Almanya’dan Avusturya’ya yardım gelmesi

gibi nedenlerle Osmanlı başarılı olamadı. Viyana’da ağır bir yenilgiye uğrayan Osmanlı ordusu Budin’e çekilmek zorunda kaldı.

II. Viyana Bozgunu’nun Sonuçları

• Savaşta ihmali olan Kırım Hanı görevden alındı.
• Merzifonlu Kara Mustafa Paşa ise padişahın emriyle idam edildi.
• Avrupalı devletler Osmanlıya karşı kutsal ittifak kurdu.
• Türkler, Avrupa karşısında Sakarya Meydan Savaşı’na kadar savunmaya geçti.