Otuz Yıl Savaşları (1618 – 1648)

Otuz Yıl Savaşlarının Nedenleri

• Reform hareketleri sonrasında Avrupa’da mezhep birliğinin bozulmuş olması
• Alman protestanlarının mezheplerini yaymak istemeleri
• Çek Protestanlarının daha fazla hak istemeleri
• Katolikler ile protestanlar arasında üstünlük mücadelesi
• Büyük Avrupa devletlerinin siyasi çıkarlarını korumak istemeleri

NOT: Bu savaş ilk olarak Almanya içinde başladı, daha sonra Avrupa’ya yayıldı.

Otuz Yıl Savaşlarının Gelişimi

• Protestan Çekler Kutsal Roma Germen İmparatorluğu’ndan kendilerine tanınmış hakları arttırmasını istiyorlardı. Kimi zaman bu istekleri için isyan çıkarıyorlardı.
• Bu isyanlar Roma-Germen İmparatorluğundaki Katolik ve Protestanları karşı karşıya getirmiştir. İlk etapta Katolik idare, Protestanları ağır bir yenilgiye uğrattı. Protestan prensler Danimarka’dan yardım istediler. Danimarka’nın savaşa girmesi ve onun müttefikleri olan İngiltere ve Hollanda’nın da savaşa girmesine neden oldu. Savaşın gittikçe kuzeye yayılması üzerine İsveç de Protestanlara katıldı.
• Fransa’nın İspanya’ya savaş açması üzerine Katolikler zor durumda kaldılar. Fransa aslında Katolik olmasına rağmen siyasi çıkarları doğrultusunda hareket etmiş ve Katoliklere karşı savaşmıştır.
• 1645’te Protestanlar Katoliklere karşı büyük bir zafer kazandılar. Zor durumda olan Katolikler barış istemek zorunda kaldılar.

30 Yıl Savaşlarının Sonuçları

• Alman prenslikleri güçlerini arttırdı.
• Roma Germen İmparatorluğu sarsıldı. Habsburg Hanedanı nüfuzunu kaybetti.
• Fransa Kuzey Avrupa’da etkinliğini arttırdı.
• İsviçre bağımsız oldu.

Voltaire: “Artık ne kutsal, ne Roma ne de İmparatorluk” sözünü Westphalia Antlaşması’ndan sonra söylemiştir.

NOT:  Yine bu dönemde yaşanan Seksen Yıl Savaşları’ndan sonra İspanya’ya karşı Hollanda bağımsızlığını ilan etmiştir.

Sonuç: Vestfalya Antlaşması Avrupa’da kamu hukukunun oluşmasında oldukça etkili olmuştur. Hakları kısıtlanmış olan Bohemya(Çek) Protestanları ile Alman Protestanları haklarını genişlettiler. İnanç serbestliği konusunda büyük adımlar atılmış oldu. Protestanlara kilise inşa etme, ayinleri serbestçe yapabilme, kendi mezhepsel kıyafetlerini özgürce giyebilme ve inançlarını başkalarına yayabilme hakları tanındı. Bu açıdan Vestfalya Barışı’nın modern devletler hukukundaki önemi yadsınamaz.

Modern Devletler Hukukunda Westphalia Modeli

Westfalya düzeni ile birlikte Avrupa, Orta Çağ’dan modern zamanlara geçiş yapmıştır. Bugün sıklıkla kullanılan;

• egemenlik, sınırlar,
• başka bir devletin iç işlerine karışmama
• elçilik

gibi kavramlar Westfalya düzeninin birer getirisi olmuştur.

Ve devletleri Westfalya Antlaşması’nın imzalanması yoluna götürmüş olan “din” konusu da Vestfalya ile birlikte “sürgün” edilip değerlendirme dışı bırakılmıştır.

Modern Devlet’in Genel Özellikleri

• İnsanların tebaa (itaat etmekle yükümlü olan) değil, birey ve yurttaş (Aynı ülkede yaşayan hak ve özgürlüklere sahip vatandaş) olarak doğal eşitlik ekseninde örgütlendikleri bir siyasal formdur.
• Tanrısal güce değil, insanların iradi kararları ve sözleşmeleriyle kurdukları bir sosyo-politik organizasyondur.
• Kendisinin değil, insanların siyasi organizasyona girişmeden önce de sahip oldukları doğal hakların güvencesidir.
• Sınırlı bir devlet olup, doğal hukukun pozitivite edildiği bir temele dayanır ve bu hukuk onu da bağlar.
• Temsilî devlet olup, yalnızca imtiyazlı bir sınıfı değil, herkesi temsil eder.
• Homojen bir toplumsal yapıyı temsil etmediğinden, belirli bir din ya da etik eksenli hukuku değil, doğal hukuk ilkeleri çerçevesinde farklılıkların müzakeresiyle tespit edilen ve “eşit tanınma” eksenli rasyonel hukuku uygular. Pozitif hukuk denilen şey de budur.