VOLKANİZMA

• Magmanın yer kabuğunun zayıf, dirençsiz ve kırıklı yerlerinden yeryüzüne çıkmasına volkanizma denir.
• Volkanizma sırasında yeryüzüne katı, sıvı ve gaz maddeler çıkar.
• Yeryüzüne çıkan sıvı haldeki maddeye lav denir.
• Lavların yeryüzüne çıktıkları andaki sıcaklıkları 1000°C’den fazladır.
• Yeryüzüne kül, lâpilli ve volkan tüfü katı olarak çıkan maddelerdir.

Volkanizma ile ilgili terimler

• Yerin derinliklerinde bulunan magmanın yeryüzüne çıkarken izlediği yola baca denir.
• Volkanik dağların üst kısmındaki çukurluklara krater denir.
• Aktif volkanların etrafında görülen aralıklar halinde fışkırarak çıkan sıcak su kaynaklarına gayzer denir.
• Volkanik dağlar magmanın yeryüzüne ulaştığı alanda lavların ve tüflerin üst üste yığılmasıyla oluşan dağlara volkanik dağlar denir.
• Volkanlardan çıkan malzemelerden boyutları çok büyük olanlara volkan bombası denir.
• Volkanlardan çıkan malzemelerden boyutları 1 cm’den küçük olanlara volkan tüfü denir.
• İkinci püskürme ile krater denilen çukurluk genişler biraz daha büyük olan çukura kaldera denir.
• Volkanizma sırasında yeryüzüne ulaşan gazların patlaması ile volkanik dağların kenarlarında oluşan çukurluklara maar denir.
• Volkanlardan çıkan malzemelerden boyutları 1 cm’den büyük olanlara lapilli denir.

Volkanizma ikiye ayrılır:

1) Derinlik volkanizması: Batolit, Lakolit, Dayk, Sili

2) Yüzey volkanizması: Volkan tüfü, Lapilli, Maar, Volkan bombası, Krater, Kaldera

Dünya Üzerindeki Volkanik Alanlar

• İki kıtasal levhanın çarpışma alanları
• İki okyanusal levhanın çarpışma alanları
• İki kıtasal levhanın ayrılma alanları
• İki okyanusal levhanın ayrılma alanları —> Hint Okyanusu çevresi, Atlas Okyanusu çevresi, Akdeniz havzası