1. Özel İsim

Tek bir kişiyi, belli bir düşünceyi, varlığı ya da nesneyi gösteren sözcüklere “özel ad” adı verilir.

Özel isimler, eşi ve tam bir benzeri bulunmayan varlıkları karşılar.

• İnsan isimleri ve soyadları
  Necip Fazıl Kısakürek, Yaşar Kemal
• Dil, ulus, yurt, devlet isimleri
  Türkçe, Türkiye, İspanyol.
• Hayvanlara verilen isimler
  Tekir, Pamuk, Minnoş
• Unvan (şan) isimleri
  Uzun Hasan,İnce Memed
• “Gazete, dergi, kitap isimleri
  Varlık, Hürriyet, Suç ve Ceza
• Kurum, kuruluş, dernek isimleri
  Türk Dil Kurumu
• İl, ilçe, köy, mahalle vb simleri
  Elazığ, Üsküdar, Van
• Gezegen ve yıldız isimleri
  venüs, Jüpiter, Güneş
• Dağ, ova, göl vb. isimleri
  Ağrı Dağı, Çukurova…
• Din, mezhep, tarikat isimleri
  İslamiyet, Hanefilik

“Ay, Dünya, Güneş” isimleri coğrafyayla ilgili yani terim anlamında kullanılırsa özel isim; günlük hayatla ilgili kullanılırsa tür ismi olur.

– Dünya, Güneş’in yörüngesinden sapmaz. (Özel isim)

– Çocuklar, güneşe aldırmadan uçurtma uçurdular. (Iür ismi)

2. Tür (Cins) isimleri

Aynı türden varlıkların tümünü anlatan, bir türün herhangi bir ögesini gösteren ya da bir soyutlamayı belirten sözcüklere “tür ismi” denir.

Tür isimleri, bir genelleme içerir.

Özel isimlerin dışındaki isimler tür ismidir.

Tür isimleri, doğadaki çeşitli varlıkları, nesneleri, soyut kavramları belirtir.

Başlıca tür isimleri şunlardır:

• Akrabalık isimleri
  Teyze, hala, dayı, baba
• Organ isimleri
  El, ayak, ağız, göz
• Hayvan ve bitki isimleri
  Köpek, kedi, ağaç, çiçek
• Araç isimleri
  Masa, Çekiç, balta, kelem
• Eşya isimleri
  Televizyon, radyo, dolap.

Tür ismi, tek bir varlığı karşıladığı gibi türünün bütün bireylerini kapsayacak şekilde de kullanılabilir, yani tür isimleri “genel anlam” taşıyabilir.

– Gül, sevginin sembolüdür.

– Şiir, duyguların termanıdır.

– Hikaye, yeni yaşamlar sunar.

Tür isimleri, özel isim olarak da kullanılabilir, bu sebeple özel isimlerin tür isimlerinden geldiği ileri sürülür. Özel isim olarak kullanılan tür isimleri artık ”özel isim” olur. Yıldız, Sevgi, Saadet, Toprak, Kaya, Gündüz, Emel…