Varlık felsefesinde varlık iki temel problem çerçevesinde ele alınıp işlenir. Bunlardan birincisi, varlığın var olup olmadığı problemi, ikincisi ise varsa bunun ne olduğu problemidir. Varlığın var olduğunu reddeden görüşe nihilizm, varlığın var olduğunu kabul eden görüşe ise realizm denir.

Nihilizm (Hiççilik)

Nihil Latince “hiç” anlamına gelir. Nihilizm de hiççilik öğretisi olarak anlaşılır. Ontolojik olarak nihilizm, hiçbir varlığın, gerçekliğin var olmadığı ilkesinden hareket eder ve var olan olarak kabul edilen her şeyi reddeder. Nihilizm, “Varlık var mıdır?” sorusuna “Yoktur” diye cevap verir. Gorgias İlkçağdaki temsilcisidir.

• Hiçbir şey yoktur.
• Var olsaydı bile bilinemezdi.
• Bilinseydi bile, bu başkasına bildirilemezdi.

şeklindeki düşüncesiyle ilk nihilisttir. Nihilizm’in bu düşüncesini Taoculuk da bir anlamda benimsemiştir.

Taocu Düşüncede Varlık Problemi

Taoculuk, Çin düşünürü Lao Tse tarafından kurulmuştur. Ona göre insan, varlık hakkında tam ve genel bir fikir verme gücüne sahip değildir. Çünkü Lao Tse’ye göre mutlak varlık açıklanamaz, adlandırılamaz ve tanımlanamaz. Taoculuk bu görüşleriyle Nihilizme oldukça yakın bir varlık anlayışına sahiptir.

Realizm (Gerçekçilik)

Varlığın var olduğunu söyleyen anlayışa realizm adı verilir. Realizm, bilincin dışında bir dış dünyanın var olduğunu, algılarımızın bize bildirdiği nesnelerin varlığını var olarak kabul eder. Realizm anlayışının karşısında, hayatın boş ve anlamsız olduğunu, hiçbir varlığın ve gerçekliğin olmadığını ileri süren nihilist anlayış yer almaktadır.