Devreye bağlandığında iki nokta arasında potansiyel fark oluşturarak
yüklü parçacıkların hareket etmesini sağlayan elektromotor kuvvetini
meydana getiren devre elemanına üreteç ya da elektromotor kuvveti
kaynağı denir. Üreteç çeşitlerinden olan piller; televizyon kumandası,
telefon, radyo, fotoğraf makinesi gibi birçok araçta kullanıldığından
günlük hayatta önemli yer tutmaktadır.
Özdeş üreteçler paralel bağlandığında (Şekil 1.19) K-L noktaları arasındaki
toplam potansiyel farkı, üreteçlerden birinin potansiyel farkına
eşittir. Aynı kutupları birleştirilmiş n tane paralel bağlı özdeş üretecin
toplam potansiyel farkı bağıntısıyla bulunur.
Bir devrede tek pilin oluşturduğu elektrik akımının büyüklüğü birden
fazla pilin paralel bağlanmasıyla da elde edilebilir. Paralel bağlı
pil sayısı artırıldığında pillerin her birinden çekilen elektrik akımının
büyüklüğü azalır. Üreteçlerin bağlanma şekillerini incelemek ve tükenme sürelerini karşılaştırmak
için “Pillerin tükenme süresi” deneyini yapınız.
“Pillerin tükenme süresi” deneyinde de görüldüğü gibi seri bağlı pillerle
oluşturulan devredeki lambalar, üreteçlerin paralel bağlandığı
devredeki lambalara göre daha parlaktır ancak ışık verme süresi daha
azdır. Bu nedenle devre akımını artırmak için piller birbirine seri ve aynı
yönde akım üretecek şekilde bağlanır. Devrenin çalışma süresini artırmak
için de üreteçler paralel bağlanır. El feneri, televizyon kumandası,
radyo ve elektrikli oyuncaklarda akımı artırmak için piller seri, çalışma
süresini artırmak için de paralel bağlanır.
1780 yılında Luigi Galvani (Luici Galvani) (1737-1798) laboratuvarında
bir kurbağayı keserken kullandığı bıçak kurbağanın sinir merkezine
dokunduğunda ölü kurbağanın bacağının büzüldüğünü gözlemlemiştir.
Bu gözlemden yola çıkan Galvani çeşitli deneyler yaparak hayvansal
elektrik adı verdiği yeni bir tür elektrik bulduğunu öne sürmüştür.
Alessandro Volta’ya (Alesandro Volta) (1745-1827) göre ise bacağın
büzülmesinin nedeni ise dokundurulan metaldir. Elde edilen elektriğin
iki metalden ve hücrelerin sıvı içermesinden kaynaklandığını ileri
sürmüştür. Bundan faydalanarak bakır ve çinko metallerini kullanıp iki
nemli bez arasına tuz karışımlı sıvı koyup elektrik akımını elde etmiştir.
Böylece “Volta pili” diye adlandırılan pili icat etmiştir
