“Ünsüz sertleşmesi” olarak da adlandırılır.

Sert ünsüzlerden (f, s, t, k, ç, ş, h, p) biriyle biten bir sözcüğe “c, d, g” ile başlayan bir ek getirildiğinde “c, d, g” ünsüzlerinin “ç, t, k” ünsüzlerinden birine dönüşmesine ünsüz benzeşmesi denir.

Sözcükler hem yapım hem de çekim eki alırken ünsüz sertleşmesi olabilir.

Sayılara ve özel isimlere getirilen eklerde de ünsüz sertleşmesi olur.

Ünsüz benzeşmesine uyulmaması yazım yanlışına sebep olur.

Aşağıdaki cümlelerdeki altı çizili sözcüklerde ünsüz benzeşmesine uyulmadığı için yazım yanlışı vardır:

— 1940’da şiirde hareketlilik olmuştur.
— Sinop’daki olay herkesi korkuttu.
— 14.00’de burada görüşecektik.
— Emekci Kadın romanı ilgisini çekti.

Aşağıdaki altı çizili sözcüklerde ünsüz benzeşmesi vardır:

— Hava, keskin kömür kokusuyla dolardı.
— Ayrılıktan zor belleme ölümü
— Tabiplerde ilaç yoktur yarama
— Geç fark ettim taşın sert olduğunu
— Ateşten zehrini tattım ve bu okun

Örnek: Bir uğultu başlıyor söz dağarcığımda, sözcükler üşüşüyor zihnime; acılı (I), ezik, buruk (II), yorgun (III), çekingen, kırgın (IV), suçlayıcı, küskün (V)…
Bu cümledeki altı çizili sözcüklerin hangisinde ünsüz benzeşmesi vardır?

A) II.    B) III.    C) IV.    D) I.    E) V.

Çözüm: V numaradaki “küskün” sözcüğünde ünsüz benzeşmesi vardır: küs-gün > küskün. “-gün” eki sözcüğü eklenirken “-kün” şekline gelmiştir.