Ünlem İşareti (!)

1. Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur.

• Örnek:
• Yaşasın, sınavlarımı bitirdim!
• Ne mutlu Türküm diyene!
  (Mustafa Kemal Atatürk)

2. Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur.

• Örnek: Hey! Orada biri var mı?

3. Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde kıllanılır.

Örnek: Karsıya kadar koşacakmış (!) duy da inanma.

Dikkat: Ünlem işareti; seslenme ve hitap sözlerinden hemen sonra konulabileceği gibi cümlenin sonuna da konabilir:

Off, canım sıkıldı!
Off! Canım sıkıldı.

Çözümlü Örnek Sorular ve Cümleler:

Soru 1:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlem işareti doğru kullanılmıştır?

A) Ne güzel bir gündü
B) Hadi hemen buraya gel!
C) Kitapları dolaba koydu
D) Sessiz olalım

Cevap: B) Hadi hemen buraya gel!

Açıklama: Ünlem işareti, heyecan, korku, sevinç gibi duyguları ifade eden cümlelerin sonunda kullanılır. Bu cümlede “Hadi hemen buraya gel!” ifadesi, bir emir ve heyecan içerdiği için ünlem işareti ile doğru kullanılmıştır.

Örnek cümle: Aman dikkat et! (Ünlem işaretiyle biten cümle)

---

Soru 2:

Ünlem işareti hangi durumda kullanılır?

A) Soru sormak için
B) Duygusal ifadeler belirtmek için
C) Bir liste yapmak için
D) Noktalama belirtmek için

Cevap: B) Duygusal ifadeler belirtmek için

Açıklama: Ünlem işareti, sevinç, korku, şaşkınlık gibi duygusal ifadeler içeren cümlelerin sonunda kullanılır.

Örnek cümle: Harika bir gün geçirdik! (Duygusal ifade)

---

Soru 3:

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ünlem işareti yanlış kullanılmıştır?

A) Ne güzel bir sürpriz!
B) Hayır, bunu kabul etmiyorum!
C) Kitabı okumayı çok seviyorum!
D) Oley, kazandık!

Cevap: C) Kitabı okumayı çok seviyorum!

Açıklama: Cümledeki ifade sevinç içeriyor olsa da doğrudan bir emir, haykırış veya coşku belirtmediği için ünlem işareti gereksiz kullanılmıştır. Nokta ile bitirilmelidir.

Örnek cümle: Ne kadar şanslıyım! (Ünlem işareti ile biten cümle)

---

Soru 4:

“Dikkat et!” cümlesinde ünlem işareti hangi amaçla kullanılmıştır?

A) Emir belirtmek için
B) Soru sormak için
C) Bilgi vermek için
D) Belirsizlik ifade etmek için

Cevap: A) Emir belirtmek için

Açıklama: Bu cümlede ünlem işareti, bir uyarı ya da emir anlamını pekiştirmek için kullanılmıştır.

Örnek cümle: Çabuk buraya gel! (Emir belirtmek)

---

Soru 5:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlem işareti duygu yoğunluğunu belirtmek için kullanılmıştır?

A) Kitapları dolaba koydu!
B) Ah, ne kadar güzeldi o anlar!
C) Okula gittim!
D) Şimdi başlıyorum!

Cevap: B) Ah, ne kadar güzeldi o anlar!

Açıklama: Bu cümlede ünlem işareti bir duygusal yoğunluğu, hayranlık ve özlem gibi duyguları belirtmek için kullanılmıştır.

Örnek cümle: Aman Tanrım, ne kadar büyük bir olay bu! (Duygu yoğunluğu)

Örnek Sorular:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinin sonuna ünlem konmalıdır?

A) Kahveyi nasıl içersiniz ( )
B) Çalışırsam notlarımı yükseltebilirim ( )
C) Hava ne kadar da soğuk ( )
D) Şehir merkezini gezdiniz mi ( )

---

Hava soğuk. Bu havada yıllık iznimin kalanını kullanmak, sıcacık yatağımdan çıkıp yolculuk için hazırlıklara başlamak akıl kârı değil(I) Sıcak bir şehre gitsem bari(II) Ankara’ya gidiyorum(III) Hep sıkıcı, ciddi, her daim gri, soğuk. Herkes İstanbul’a gelmenin yollarını ararken babam hep karşı çıktı. İnsanları çoğu zaman yaşadıkları şehirlere benzetiyorum(IV)

Bu parçada numaralanmış yerlerin hangisine metinde ünlem işareti konulabilir?

A) I. B) II. C) III. D) IV.

I. Cümledeki anlamı tamamlayan ve cümlenin dışında kalan ek bilgiler için kullanılır.
II. Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur.
III. Bilinmeyen, kesin olmayan veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb. durumlar için kullanılır.
IV. Anlatım olarak tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur.

Bu özelliklerden hangisi ünlem işaretine (!) aittir?

A) I. B) III. C) III. D) IV.