9. Sınıf Harita Okuryazarlığı

• Mekânın Sembolik Dili: Harita
• Türkiye’nin Coğrafi Konumu
• Mekânsal Bilgi Teknolojilerinin Bileşenleri

9. Sınıf Harita Okuryazarlığı Testleri

9. Sınıf Türkiye’nin Göreceli Konumu Ders Notu

Türkiye’nin Göreceli Konumu ve Etkileri

Yer şekilleri, yüksekliği, çevresindeki denizler ve karalar, ticaret yolları ile ülkelere göre konumu özel konumunu oluşturur.

• Türkiye, Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarının birbirine en yakın oldukları alanda bulunmaktadır.
• Türkiye’nin yer şekilleri çeşitlilik gösterir. Bu durum, kısa mesafelerde iklim farklılıklarına neden olur.
• İklim çeşitliliği ise bitki örtüsü, yetiştirilen ürünler, hayvancılık ve turizm gibi ekonomik etkinlikleri etkilemektedir.
• Türkiye’nin ortalama yüksekliği 1132 metredir. Bu durum sıcaklık ortalamalarının düşük, akarsuların akış hızının fazla olmasına neden olmaktadır. Akarsuların hızlı akması, Türkiye’nin hidroelektrik potansiyelinin yüksek olmasına neden olmaktadır. Akarsular üzerinde ulaşım yapılamamasının nedenlerinden biri de akış hızlarının fazla olmasıdır.
• Türkiye, sahip olduğu İstanbul ve Çanakkale boğazlarından dolayı jeopolitik bakımdan önemli bir konuma sahiptir.
• Türkiye’de yükseklik, batıdan doğuya gidildikçe artmaktadır. Bu nedenle batıdan doğuya gidildikçe sıcaklıklarda azalmaktadır.
• Türkiye, üç tarafı denizlerle çevrili iki yarımadadan oluşmaktadır.

Çözümlü Örnek Test Soruları

Soru 1: Türkiye’nin üç tarafının denizlerle çevrili olması aşağıdaki özelliklerden hangisini sağlar?
A) Akarsuların uzun olmasını
B) Turizm potansiyelini artırmasını
C) İklimin karasal olmasını
D) Yer altı kaynaklarının zengin olmasını
Cevap: B
Çözüm: Türkiye, üç tarafı denizlerle çevrili bir yarımada şeklindedir, bu durum turizm potansiyelini artırır ve ekonomik açıdan avantaj sağlar.

Soru 2: Türkiye’nin, Asya ile Avrupa kıtaları arasında köprü konumunda bulunmasının sağladığı en önemli avantaj nedir?
A) Yer altı kaynaklarının çeşitliliği
B) Ulaşım ve ticaret için stratejik konum
C) Geniş yüzölçümüne sahip olması
D) Yıllık yağış miktarının fazla olması
Cevap: B
Çözüm: Türkiye, Asya ile Avrupa kıtaları arasında yer aldığından ulaşım ve ticaret yolları üzerinde stratejik bir konumdadır. Bu durum, ülkeye ticaret ve ekonomi alanında avantaj sağlar.

Soru 3: Türkiye’nin özel konumundan dolayı sahip olduğu iklim çeşitliliği aşağıdaki alanlardan hangisini olumlu etkiler?
A) Tarımsal ürün çeşitliliği
B) Denizlerin tuzluluk oranı
C) Nüfus yoğunluğu
D) Fay hatlarının dağılımı
Cevap: A
Çözüm: Türkiye’deki iklim çeşitliliği, tarımsal ürünlerin çeşitlenmesine olanak tanır. Akdeniz, Karadeniz ve karasal iklimin bulunması farklı ürünlerin yetişmesini sağlar.

Soru 4: Türkiye’nin komşu olduğu denizlerin çeşitliliği, aşağıdakilerden hangisini doğrudan etkiler?
A) Maden kaynakları
B) Deniz ticareti ve liman faaliyetleri
C) Orman alanlarının genişliği
D) Akarsuların uzunluğu
Cevap: B
Çözüm: Türkiye’nin Karadeniz, Ege ve Akdeniz’e kıyısı olması, deniz ticareti ve liman faaliyetlerini olumlu yönde etkiler. Bu durum, Türkiye’nin ticaret ve ulaşım açısından avantaj elde etmesini sağlar.

Soru 5: Türkiye’nin doğusunda dağların yükselti kazanması, ülkenin hangi özelliğini doğrudan etkiler?
A) İklim çeşitliliğini
B) Denizlerin tuzluluğunu
C) Tarımsal ürünlerin olgunlaşma süresini
D) Yer altı kaynaklarını
Cevap: C
Çözüm: Türkiye’nin doğusunda yüksek dağların bulunması, sıcaklıkların daha düşük olması nedeniyle tarımsal ürünlerin olgunlaşma süresini uzatır.

Soru 6: Türkiye’nin özel konumundan dolayı dört mevsimin belirgin yaşanması aşağıdaki durumlardan hangisine neden olur?
A) Tarımda verimin azalmasına
B) Farklı tarım ürünlerinin yetişmesine
C) Deniz tuzluluğunun artmasına
D) Akarsu rejimlerinin düzenli olmasına
Cevap: B
Çözüm: Türkiye’de dört mevsimin belirgin olarak yaşanması, farklı tarım ürünlerinin yetişmesine olanak tanır. Bu durum, tarımda çeşitlilik sağlar.

Soru 7: Türkiye’nin petrol ve doğalgaz rezervleri bakımından zengin ülkelere komşu olması, hangi alanda avantaj sağlar?
A) Ulaşım
B) Enerji ithalatı ve güvenliği
C) Tarımsal faaliyetler
D) Turizm
Cevap: B
Çözüm: Türkiye, enerji kaynakları bakımından zengin olan Orta Doğu ülkelerine yakın konumda olduğundan enerji ithalatı ve güvenliği açısından avantaj sağlamaktadır.

Soru 8: Türkiye’nin coğrafi konumu sayesinde dört farklı iklim tipi görülmektedir. Bu durum aşağıdaki alanlardan hangisine katkı sağlar?
A) Maden kaynaklarının çeşitlenmesine
B) Orman örtüsünün artmasına
C) Turizm faaliyetlerinin çeşitlenmesine
D) Tarımsal verimin azalmasına
Cevap: C
Çözüm: Türkiye’de dört farklı iklim tipinin bulunması, farklı turizm türlerinin gelişmesine olanak tanır. Bu nedenle yaz ve kış turizmi başta olmak üzere turizm faaliyetleri çeşitlenir.