Türkiye’nin Ovaları

Akarsuların yüzeyden aktığı, çevresine göre alçakta bulunan düzlük alanlara ova denir. Akarsuların ve diğer dış kuvvetlerin taşıdığı kum boyutundaki ince malzemelerin veya alüvyonların biriktiği ovalar çeşitli kayalardan taşındığından çeşitli malzemeler barındırır. Ovalar platolara oranla daha düz olduğu gibi su kaynakları yüzeye daha yakın akar. Bu nedenle tarımda daha çok kullanılır.

Türkiye’de ovalar bulundukları yerlere göre kıyı ovaları ve iç ovalar diye iki genel gruba ayrılır. Ancak oluşumları veya kökenlerine göre daha çeşitli bir durum gösteriden Karstik, tektonik, delta, dağ içi, dağ eteği, taban seviyesi olarak çeşitlenirler.

Şimdi bu ovaları harita üzerinde görelim ve örnekler verelim.

Delta ovaları Türkiye’nin birinci sınıf tarım arazileridir. Bunlar, Bafra, Çarşamba, Sakarya, Bakırçay, Gediz, Küçük Menderes ve Büyük Menderes ovaları ile Silifke, Çukurova ve Asi deltalarıdır. Bu ovaların oluşmasında akarsu aşındırması ve alüvyal malzemenin taşınması yanında Türkiye kıyılarında gelgit olayının az etkili olması önem taşır.

• Bursa ve İnegöl ovaları dağ eteği ovasıdır.
• 
• Adapazarı Ovası taban seviyesi ovasıdır.
• Elmalı, Kestel, Tefenni, Korkuteli, Acıpayam ovaları karstik ovalardır.
• 
• İç ovalara, Konya, Kayseri, Niğde, Aksaray gibi birçok ova örnek verilebilir.
• Taban seviyesi ve deltalar kıyı ovalarıdır.
• Tektonik ovalar graben alanları ve fay hatları üzerindeki ovalardır.

Bunlar:

Ege’de Bakırçay, Gediz, Küçük Menderes ve Büyük Menderes ovalarının kara içine uzanmış alanları, Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde; Adapazarı, Düzce, Bolu, Gerede, Amasya, Erbaa, Niksar, Suluova, Erzincan, Erzurum, Pasinler ovaları, Doğu Anadolu Fay Hattı üzerinde; Amik, Kahramanmaraş, Malatya, Elazığ, Muş, Malazgirt ve Bingöl ovaları tektoniktir.

1. Kıyı Ovaları

Kıyı kuşakları boyunca çok verimli ovalarımız vardır. Türkiye kıyıları iç deniz kıyıları olduğundan gelgit olaylarının etkisi önemsizdir. Bu nedenle güçlü akarsu ağızlarında genellikle delta ovaları vardır. Bazı yerlerde kıyı düzlükleri, taban seviyesi ovaları da görülür. Kıyı ovalarından alüvyon fazla olduğundan ve iklim ılıman koşullar gösterdiğinden verim daha yüksektir.

2. İç Ovalar

İç ovaların oluşmasında genel olarak tektonik olaylar etkili olur. Ancak etrafı dağlarla çevrili kapalı havzalar ile plato alanları üzerinde de ovalar bulunmaktadır. Bir kısmı ise eski göl tabanlarına karşılık gelirler.