Türkiye’nin Ormanları

Türkiye’de ormanların dağılışı yağışların ve nemliliğin dağılışıyla paralellik gösterir. Kıyı bölgelerimiz ile iç kesimlerdeki yüksek ve serin yağışlı yörelerde ormanlar daha zengin bir örtü oluşturmaktadır. Oysa iç kesimlerdeki alçak ve çukur alanlarda nemlilik ve yağış az olduğundan ormanlar çok zayıftır. Ülkemizin %27’si ormanlarla kaplı olduğu hâlde bu ormanların en büyük kısmı Karadeniz kıyı kuşağında bulunur. Bunu Akdeniz ormanları takip eder. Ormanların %3’üden azı Güneydoğu Anadolu’da bulunur.

Türkiye, doğal bitki örtüsü bakımından zengin olmasına rağmen ormanların yüz ölçümüne oranı azdır. Bu durum yüzyıllardır ormanların çeşitli sebeplerle tahrip edilmesinin bir sonucudur. Oysa ülkemiz arazisinin %70’inden fazlası nemlilik koşulları bakımından ormanların yetişmesine müsaittir. Yapılan ormanlaştırma çalışmalarının olumlu sonuç vermesi bu durumu hem kanıtlar nitelikte hem de geçmişte bu alanların orman olduğu yönündeki görüşü doğrulamaktadır. Zira antropojen step alanlarının büyük çoğunluğu ile ağaçlı step alanları geçmişte orman hâlinde idi.

Türkiye’deki ormanlar; geniş yapraklı (kışın yaprağını döken), karma ormanlar ve iğne yapraklı ormanlar şeklinde üç bölümde incelenebilir. Geniş yapraklı ormanlar daha çok Kuzey Anadolu’da Bulgaristan sınırından doğuda Gürcistan sınırına kadar kıyı kuşağında yer alır. Geniş alanlarda ve yer yer kesintisiz uzanan bu ormanlar, gür bir şekilde zengin bir kuşak oluşturur. Türkiye’nin 12 bin tür bitkisinin yaklaşık yarısı bu bölgede yer alır. İç kesimlere gidildikçe iğne yapraklı türler belirmeye başlar. Aynı şekilde yükselti arttıkça sıcaklık azaldığından iğne yapraklı türlerle geniş yapraklı türler karışık hâlde bulunur. Bu kuşak karma ormanlar kuşağıdır. Diğer yandan, iç kesimlerdeki karasal alanlarla kıyıdan ortalama 1500 metre yükseltideki yerlerde yekpare bir şekilde iğne yapraklı türler çayırların belirdiği 2100 – 2400 metre yükseltilere kadar devam eder.

Türkiye’de geniş yapraklı ağaç türleri genel olarak; kızılağaç, kestane, ıhlamur, kayın, gürgen, karaağaç, dışbudak, kavak ve akçaağaçtır. İğne yapraklı türler ise; kızılçam, karaçam, sarıçam, ladin, köknar, sedir ve selvi ağaçlarıdır.

Anıt Ağaçlar

Ormanlarımızda yaşları bin yıla varan yaşlı ağaçlar mevcuttur. Bu ağaçlar koruma altına alınmıştır. Mersin – Çamlıyayla’da 1100 yaşındaki ardıç ağacı, Elmalı – Çıklıkkara sedir ormanında 1000 yaşında olan ambar katranı, Çanakkale – Behramkale’de palamut meşesi güzel örneklerdir.

Türkiye’nin kuzeyindeki Karadeniz ormanlarında kıyıdan başlayan kızılağaç, kestane, ıhlamur, kayın ve gürgen ağaçları yükseklerde ladin, köknar ve karaçamlara yerini bırakır. Ayrıca sarıçam görülen iğne yapraklı türlerdendir.

Türkiye’nin iç ve doğu kesimlerinde sıcaklık ve yağışın azalması tür zenginliğini azaltmıştır. Alt kesimlerde daha çok meşe türleri, yükseklerde karaçam, Kuzeydoğu Anadolu’da (Erzurum – Kars Ardahan) sarıçam ormanları vardır.

Marmara Bölgesi’nin kuzeyindeki Istranca ormanları hariç tutulursa genellikle meşe ormanları hâkimdir.

Ege’de orman çeşitliliği artar. Kıyılar boyunca kızılçam, ardıç türleri ile fıstık çamı önem taşır. Fıstık çamının tohumları “çam fıstığı” olarak değer taşır. Yükseklerde yer yer karaçam ormanları vardır. Ege’nin iç kısımlarındaki alçak yerlerde meşe ormanları yaygın bir önü oluşturur.

Akdeniz kıyı kuşağında kızılçam ormanları, sedir ve Toros köknarı en önemli ağaç türleridir. Ayrıca yer yer karaçam ormanları da vardır. Göller Yöresi ve Hatay’ın kuzeydoğusunda meşe ormanları yoğundur.