Bu konu ile Türkiye’nin temel fiziki” coğrafya özelliklerinden yer şekillerini, iklim özelliklerini ve bitki örtüsünü ilgili haritalardan inceleyeceğiz.

Türkiye’nin yeryüzü şekilleri denildiğinde aklımıza dağlar, ovalar, platolar, vadiler, akarsular, göller gibi birçok unsur gelir. Ülkemizin yeryüzü şekillerini incelemeden önce genel özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz.

• Türkiye genelde yüksek bir ülkedir. Ortalama yükseltisi 1132 m’dir.
• Türkiye genelde engebeli ve dağlık bir ülkedir.
• Türkiye’de, batıdan doğuya gidildikçe yükselti artar.
• Türkiye’de dağlar genelde doğu batı uzantılıdır.

Türkiye haritasını incelediğimizde kahverengi tonlarının geniş yer kapladığını görmekteyiz. Bunun anlamı Türkiye’de yükselti fazladır, dağlık ve engebeli alan geniş yer kaplar.

Not: Türkiye’nin %62’si dağlık ve engebelidir.

Dağ; Çevresine göre yüksek ve eğimli arazileri dağ olarak tanımlayabiliriz. Türkiye’nin doğusunda, kuzeyinde ve güneyinde dağlar geniş yer kaplar.

• Ülkemizdeki dağlar Karadeniz’de ve Akdeniz’de kıyıya paralel uzanır. Bunun sonucunda kıyı ile iç bölgeler arası ulaşım zordur. Kıyıda denizel iklim iç bölgelerde karasal iklimin görülmesine neden olmuştur.
• Ege Bölgesi’nde dağlar denize dik uzanır. Bunun sonucunda da kıyı ile iç kesim arasında ulaşım daha kolay olmuştur. Deniz etkisi iç kesimlere kadar sokulmuştur.

Not: Doğu Anadolu’da Ağrı Dağı, Nemrut, Süphan, Tendürek, İç Anadolu’da Erciyes, Hasan Dağı, Melendiz, Karacadağ, Karadağ, Güneydoğu Anadolu’daki Karacadağ ve Ege’deki Kula çevresi önemli volkanik dağlarımızdır.

• Doğu Anadolu Bölgesi’nde dağlık alanların geniş yer kaplaması ortalama yükseltiyi artırmıştır. Bunun sonucunda sıcaklık ortalamaları da düşüktür. Yani iklim şartları insan, tarım, sanayi ve ulaşım gibi faktörleri olumsuz etkilemiştir.

Plato; Akarsular tarafından derin yapılmış, yüksek geniş düzlüklere denir.

Ülkemizdeki platolar genelde tarım ve hayvancılık amaçlı kullanılır.

Bazı önemli platolarımız Erzurum – Kars Platosu, Ardahan Platosu, Obruk Platosu, Haymana Platosu, Teke Platosu, Taşeli Platosu, Çatalca ve Kocaeli Platosudur.

Ova, tarım için önemli bir unsurdur. Çevresine göre alçak, düz, geniş ve verimli alanlardır. Verimli olduğu için tarım gelişmiştir. Tarımın geliştiği yerlerde nüfus yoğundur.

Bazı ovalarımız; Çukurova, Bafra, Çarşamba, Menemen, Silifke, Muş ve Konya ovasıdır.