Türkiye’nin dünya üzerindeki bulunduğu yere Türkiye’nin coğrafi konumu denir.
Coğrafi konum ikiye ayrılır.
- Mutlak (Matematiksel) Konum
- Göreceli (Özel) Konum
Türkiye’nin Mutlak Konumu ve Sonuçları
Türkiye ekvatorun kuzeyinde, başlangıç meridyeninin doğusunda yer alır. Bu durum mutlak konumla ilgilidir.
Türkiye, ekvatorun kuzeyinde yani 36° Kuzey paralelleri ile 42° Kuzey paralelleri arasında yer alır.
Bunun sonucunda;
- Güneş ışınları Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında daha büyük açılarla gelir,
- Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında yaz mevsimi yaşanır,
- Aralık, Ocak ve Şubat aylarında kış mevsimi yaşanır,
- Türkiye’nin güneyinde sıcak rüzgârlar, kuzeyinde soğuk rüzgarlar eser.
Türkiye orta-ılıman kuşakta yer alır. Bunun sonucunda;
- Akdeniz iklimi görülür.
- Dört mevsim düzenli yaşanır.
- Güneş ışınlarını dik açıyla almaz.
Türkiye’nin güneyi ile kuzeyi arasındaki kuş uçuşu mesafe 666 km’dir.
İki paralel arasındaki kuş uçuşu uzaklık 111 km’dir.
Türkiye, başlangıç meridyeninin doğusunda yer alır. Yani 26° Doğu meridyeni ile 45° Doğu meridyeni arasındadır.
Bu duruma göre, başlangıç meridyeni ile Türkiye’yi kıyaslarsak Türkiye’de Güneş önce doğar ve önce batar.
Not: Türkiye’nin doğusu ile batısı arasında 76 dk. yerel saat farkı vardır.
Not: İki meridyen arası 4 dakikadır.
Sonuç olarak Türkiye 36° – 42° Kuzey paralelleri ile 26° – 45° Doğu meridyenleri arasında yer alır.
2. Türkiye’nin Göreceli (Özel) Konumu ve Sonuçları
Türkiye’nin dağlara, denizlere ticaret yollarına, komşu ülkelere göre konumuna göreceli konum denir.
Türkiye üç tarafı denizlerle çevrili iki yarımada’dan oluşur. Bu durum;
- Kıyılarda ılıman iklimlerin görülmesine,
- Kıyıların daha çok yağış almasına,
- Kıyılarda ormanların geniş yer kaplamasına neden olmuştur.
Karadeniz’i, Akdeniz’e bağlayan önemli Boğazlara (İstanbul-Çanakkale) sahiptir. Bu durum;
- Türkiye’nin uluslararası alanda stratejik önemini arttırmıştır.
- Deniz ulaşımında önemli paya sahiptir.
- Karadeniz’e kıyısı olan ülkelerin deniz yoluyla Dünya’ya açılmasını sağlamıştır.
Önemli kıtaların, Asya, Avrupa ve Afrika’nın arasında yer alır.
Bu durum Türkiye’nin doğu ile batı arasında enerji, ulaşım, ticaret, turizm gibi birçok alanda köprü görevinde olmasına neden olmuştur.
Türkiye’nin yeryüzü şekilleri çok çeşitlidir.
Bunun sonucunda;
- Aynı anda dört mevsim özelliği görülür.
- Bitki örtüsü ve tarım ürünlerini çeşitlidir.
- Ekonomik faaliyetleri çeşitlidir.
Türkiye’nin zengin ve çeşitli yeraltı kaynakları vardır. Bor, krom, altın, trona, mermer, lületaşı…
Türkiye’nin jeopolitik konumunu şu özellikleri etkiler;
- Önemli boğazlara sahip olması,
- Zengin petrol yatakları olan Ortadoğu’ya komşu olması,
- Ortadoğu ile Avrupa arasında enerji koridoru olması
- Önemli madenlere sahip olması (Bor)
Not: Göreceli konum; Yeryüzü şekilleri, yükselti, ulaşım, nüfus, maden, tarım, turizm, komşu ülkeler gibi birçok durumdan etkilenir.
