TÜRKİYE’NİN ÇEVRESİNDEKİ BÖLGESEL SORUNLAR

Türkiye’yi Doğrudan İlgilendiren Sorunlar

Türkiye’nin coğrafi konumundan kaynaklanan sosyokültürel faktörler nedeniyle komşusu olan ülkelerle zaman zaman anlaşmazlıklar yaşamaktadır. Bu durum Türkiye’nin iç ve dış politikalarının oluşturulmasını ve yönlendirilmesini etkilemektedir.

Türkiye’nin çevresindeki bölgelerde ortaya çıkan sorunların bazıları ülkemizi doğrudan ilgilendirirken, bazıları dolaylı yönden ilgilendirmektedir.

Batı Trakya Sorunu

• Türkiye ile Yunanistan arasındaki sorunlardan biridir.
• Yunanistan’ın Batı Trakya’da yaşayan Türk azınlığın Lozan Antlaşması’ndan doğan taleplerine olumlu yanıt vermemesi bu soruna neden olmuştur.
• Sık sık gündeme gelen sorunlardan olmuştur.
• Türkiye, Yunanistan’ın iç işlerine karışmadan barışçıl ve uluslararası antlaşmalara uygun politikalar izlemiştir.

Kıbrıs Sorunu

• 1923 Lozan Barış Antlaşması’la Kıbrıs’ta yaşayan Türklere iki yıllık seçme hakkı tanınmış ve sürenin bitiminde Kıbrıs vatandaşı olmak isteyen binlerce Türk adayı terk etmek zorunda kalmıştır.
• Yaşanan göç sonucu sayıları azalan Türklere karşı baskılar yıllar boyunca devam etmiştir.
• İngiltere’nin 1960 yılında Kıbrıstan çekilmesiyle Kıbrıs’ta yaşayan Türk ve Rum halkları Kıbrıs Cumhuriyeti’ni kurmuşlardır.
• İlk başta kurulan bu devlette Türkler ve Rumlar eşit haklara sahiptirler.
• 1963 yılından itibaren Türklere karşı baskılar artmıştır.
• Rumların amacı adayı Yunanistan’a bağlamak olmuştur.
• Rumların silahlı mücadelesi sonucunda Kıbrıs Cumhuriyeti Devleti yıkılmıştır.
• Türkiye aittan baskı ve zulümler karşısında garantörlük hakkını kullanarak 1974 yılında adaya asker çıkarmıştır. (Dönemin başbakanı Bülent Ecevit’in ”Ayşe kızım tatile çıksın” sözüyle)
• Çözüm arayışlarının sonuç vermemesi üzerine 1983 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kurulmuştur.
• Türkiye Kıbrıs sorununda fazla barışçıl yollar aramakta ve buna uygun politikalar izlemektedir.

Kıta Sahanlığı Sorunu

• Türkiye ile Yunanistan arasındaki Ege Denizi’ndeki sorunlardan biridir.
• 1960’lı yıllara kadar uzanmaktadır.
• Yunanistan;
  – 1960-1973 yılları arasındaki dönemde, Ege’deki kıta sahanlığının kendisine ait olduğunu iddia etmeye başlamış ve bazı petrol şirketlerine petrol arama izni vermiştir.
  – Türkiye buna karşılık Ege Denizi’nde kıta sahanlığı üzerinde en az Yunanistan kadar haklarının olduğu ve bu haklarından dolayı Ege Denizi’ne araştırma gemisi göndermiştir.
• Sonuç olarak Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 25 Ağustos 1976’da her iki devlete kıta sahanlığı dahil olmak üzere Ege’deki sorunları görüşmeler yoluyla çözümleme çağrısında bulunmuştur.
• Türkiye ile Yunanistan arasında 1976 yılında imzalanan Bern Antlaşması, Ege’deki kıta sahanlığını görüşmeler yoluyla çözümlenmesini öngörmektedir.

Ortadoğu’da Yaşanan Sorunlar

• Dünyanın en sorunlu sıcak çatışma bölgelerinden biridir.
• Sorunların temelinde farklı etnik gruplar ve farklı dinlere mensup insanların yaşaması yatar.
• Bu sorunlardan en önemlisi Filistin sorunudur.
• İsrail’in Filistin üzerine yaptığı zulümler yer alır.
• Türkiye bu sorunlarda Filistin’in halk ve özgürlüklerini koruyucu rol oynar.

Kafkasya’daki Sorunlar

Ermenistan’ın Azerbaycan’ın, Dağlık Karabağ bölgesini işgal etmesiyle çıkan sorunlardır.

Türkiye bu sorunlarda Azerbaycan’ın haklılığını savunmuştur.

Türkiye uluslararası kuruluşların sorunun çözümü için Ermenistan’a baskı yapmasını istemiştir.

Bu sorunlar Ermenistan ve Türkiye arasındaki ilişkilerin gelişmesini engellemiştir.