Türkiye’nin Bitki Varlığı
Yaşadığımız çevrede iklim, toprak ve su özelliklerine bağlı olarak yetişmiş olan doğal bitki örtüsünün ne olduğunu bu bitki örtüsü içinde hangi türlerin yer aldığını araştırdığımızda inanılmaz bir çeşitliliğin var olduğunu görürüz. Farklı bölge veya şehirdeki arkadaşlarımızla çevrelerinde bulunan bitki türlerini bir karşılaştırın, büyük benzerlikler yanında büyük farklılıklar olduğunu öğreneceksiniz. Fakat şunu karıştırmayalım, ziraati yapılan meyve ve bahçedeki ağaçlar her zaman doğal bitki örtüsünü yansıtmaz.
Türkiye orta iklim kuşağının güneyinde, Ekvatora biraz daha yakın veya subtropikal karakterli Akdeniz iklim kuşağında yer alır. Ancak bu iklim denizellik, karasallık, yükselti, yer şekilleri, yağışların veya toprak özelliklerinin farklılaşması sonucunda kısa mesafelerde değişen bitki topluluklarının ortaya çıkmasını sağlar. Bu durum çok çeşitli bir bitki zenginliğinin ortaya çıkmasına imkân hazırlamıştır. Öyle ki, Türkiye bitki çeşitliliğinde tüm Avrupa Kıtası’ndan fazla türe sahiptir. Türkiye’de 12000’den fazla bitki türü vardır. Esas önemlisi bu türler içinde 3000 türden fazlasının endemik ve relikt (kalıntı) türler olmasıdır.
Endemik ve Relikt Bitki Ne Demektir?
Endemik bitki dünyada yalnız belli bir bölgede yetişen başka bölgelerde yetişmeyen bitki türüdür. Örneğin; Sığla ağacı, Kazdağı köknarı gibi.
Relikt bitkiler ise kalıntı bitki olarak bilinir. Son buzul çağına kadar yetişmiş ancak günümüz iklim koşullarında yetişme imkânı bulunmayan ancak korunaklı yerlerde yaşamını sürdüren bitkilerdir. Orta ve Doğu Karadeniz’in bazı yerlerinde bulunan kızılçam ağaçları buna güzel bir örnektir.
Türkiye’de görülen bazı endemik bitkiler şunlardır:
- Sığla Ağacı: Muğla – Köyceğiz çevresinde yaygındır. Daha çok esans ve parfüm yapımında kullanılır.
- Kazdağı Köknarı: Çanakkale güneyinde özellikle Kaz Dağları”nda bulunur.
- İspir Meşesi: Kastamonu ve Yozgat çevresinde yaygındır.
- Datça Hurması: Muğla – Datça Yarımadası, Antalya’nın batısında ve Teke Yarımadası’nda gör ür.
- Kasnak Meşesi: Göller Yöresi’nde Isparta ile Burdur çevresinde yaygındır.
- Istranca Meşesi: Trakya’nın kuzeyinde Yıldız Dağları’nda görülür.
Türkiye’de endemik bitki türleri oldukça çeşitlidir. Örneğin: Çıplak Turna gagası, Deve dikeni, Anzer çayı, Nemrut soğanı sadece birkaç tanesidir.
Haritada görüldüğü gibi endemik bitik türleri daha çok Akdeniz Bölgesi, Batı ve Doğu Karadeniz’de yaygındır. Özellikle dağlık bölgelerde bitki tahribi az olduğundan daha fazladır.
Türkiye’de Görülen Bitki Toplulukları Nelerdir?
Türkiye’de tropikal, kutupsal ve çöl iklimleri görülmediğinden daha çok ılıman ormanlar, maki – çalı toplulukları ile bozkır – çayır toplulukları yaygın olarak görülmektedir. Bu bitki topluluklarının arazideki yayılışında başta iklim özellikleri etkisi olurken bunu yer şekilleri, yükselti bakı koşulları belirlemiştir.
