Türkiye’de Yerleşmeler

Türkiye’nin bulunduğu Anadolu Yarımadası tarihin en eski dönemlerinden beri çeşitli medeniyetlerin kurulması nedeniyle medeniyetlerin
beşiği olarak adlandırılmıştır. Anadolu topraklarının tarihin en eski dönemlerinden beri yerleşim alanı olmasında;

• Uygun (ılıman) iklim koşullarının varlığı,
• yeterli su kaynaklarının varlığı,
• Yeryüzü şekillerinin çeşitlilik göstermesi,
• Topraklarının verimli ve tarıma elverişli olması

gibi doğal faktörler etkili olmuştur.

Ayrıca;

• Göçler,
• Ulaşım olanakları,
• Ekonomik faaliyetler gibi beşeri faktörler de Türkiye’nin bulunduğu Anadolu topraklarında yerleşmelerin kurulup gelişmesinde etkili olmuştur.

Günümüzde de doğal ve beşeri faktörler yerleşmeler üzerinde belirleyici olmaktadır.

Yapılan arkeolojik kazılar Türkiye’de yerleşmenin çok eskiye dayandığını göstermiştir. En eski yerleşme tipi olan mağara yerleşmelerine
Karain (Antalya), Yarımburgaz (İstanbul), Öküzini (Antalya) mağaraları örnek verilebilir.

Türkiye’de köy tipi ilk yerleşmeler tarıma uygun su kaynaklarının çevresinde kurulmuştur. Bu yerleşmelerden bazıları günümüze höyük
kalıntısı olarak ulaşmıştır. Tarihi çağlarda kurulmuş fakat deprem ve savaş gibi nedenlerle yerleşmelerin üst üste yığıldığı alanda yerleşmelerin tekrar kurulmasıyla oluşan tepe biçimindeki alanlara höyük denir.

Türkiye ilk yerleşim yerlerine ait bazı örnekler verecek olursak bunlar Konya’nın Çumra ilçesi sınırları içerisinde bulunan Çatalhöyük, Çorum ilinin Alaca ilçesi sınırları içerisinde bulunan Alacahöyük, Şanlıurfa’nın 12 km kuzeydoğusunda bulunan Göbeklitepe, Diyarbakır sınırları içinde bulunan Çayönü, Yozgat sınırları içerisinde bulunan Alişar, İzmir’deki Limantepe, Mersin’deki Yumuktepe, Malatya’daki Aslantepe‘dir.