Kimya endüstrisi nedir?
Laboratuvarlarda üretilen kimyasalların en ekonomik biçimde tüketiciye sunulması için oluşturulan genel teknolojiler bütünüdür.
Kimya Endüstrisinin Gelişimine Katkı Sağlayan Kurumlar ve Sivil Toplum Kuruluşları
- Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)
- Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKE)
- Üniversitelerin kimya bölümleri
- Fen Öğretmenleri Derneği (FENÖDER)
- Kimya Mühendisleri Derneği
- Türkiye Kimya Sanayicileri Derneği
- Kimyagerler Derneği
Kimya endüstrisinin temeli atılmadan önce insanoğlu kimya adına neler yapmıştır?
- Ateşin bulunmasıyla beraber yediklerini pişirmiştir.
- Çanak çömlek yapmak için kili fırınlamıştır.
- Bitki özlerinden boya elde etmiştir.
- Isırgan, limon, nane ve safran gibi bitkilerle hastalıkları tedavi etmiştir.
Kimya endüstrisi ne üretir?
- Doğrudan tüketime yönelik ürünler üretir.
- Sabun, deterjan, parfüm, kozmetik ve ilaçtan oluşan tüketici kimyasallarıdır.
- Diğer sektörlere ham madde ve ara ürünler sağlar.
- Özel kimyasallar, boya ve mürekkep, tarım ilaçları, petrol kimyasalları, plastik ve sentetik kauçuklar, suni elyaf, gübre, soda gibi kimyasallardan oluşan gruptur.
Türkiye’de kimya endüstrisi nasıl işler?
- Türk kimya endüstrisi, ağırlıklı olarak petrokimya, sabun, deterjan, gübre, ilaç, boya-vernik, sentetik elyaf, soda gibi çeşitli kimyasal ham madde ve tüketim ürünlerinin üretiminin gerçekleştirildiği tesislerden oluşmaktadır.
- Türk kimya endüstrisi ithalata bağlı durumdadır.
- Kullanılan ham maddenin %70’i ithal edilmekte, %30’u ise yerli üretimle karşılanmaktadır.
- Türkiye’nin dış ticaretinde ithalatın oranı ihracattan fazladır.
- İthalat ihracattan fazla olduğu için de giderlerimiz gelirlerimizden fazladır.
Kimya sektöründe neler ithal ediyoruz?
- Aslında ithal etmediğimiz ürün neredeyse yok. Ancak en çok ithal ettiklerimiz: Fosil yakıt/petrol, plastik, organik kimyasallar, eczacılık ürünleri, kauçuk, gübre, parfümeri ve kozmetik diye sıralanabilir.
Kimya sektöründe neler ihraç ediyoruz?
- Türkiye kimya endüstrisi ham maddeyi alıp, işleyip, ihraç eden konumundadır. Bu sebeple ithal ettiğimiz her ürünün ihracatı da vardır.
- Sadece sabun ihracatımız, sabun ithalatımızdan daha fazladır.
- Son yıllarda ihracat oranımız artmaktadır fakat hâlâ ham madde üretiminde dışa bağımlıyız.
Türkiye’de kimya endüstrisinin gelişimi:
- Osmanlı Dönemi’nde sabun ve temizlik ürünleri üreten birkaç üretim tesisi vardı.
- Cumhuriyetin ilanıyla birlikte 1927 yılında gümrük, vergi, ulaşım ve ham madde temini için kolaylıklar sağlandı.
- 1950 yılından itibaren kimya sanayi gelişimi hızlandı.
- 1960-1980 arasında devlet tarafından yatırımlar yapılmıştır.
- 1980 sonrası ise ihracat ve ithalat gelişti.
Kimya sektöründe hangi bölgeler daha çok gelişmiştir?
- Marmara Bölgesi (İstanbul, Kocaeli, Sakarya)
- Ege Bölgesi (İzmir)
- Akdeniz Bölgesi
- Karadeniz Bölgesi
Görüldüğü üzere kimya sektörü daha çok kıyı bölgelerimizde yoğunlaşmıştır.
Kimya sektörünün gelişmesi için atılması gereken adımlar nelerdir?
- Ham madde ve ara mamulde dışa bağımlılık azaltılmalıdır.
- Katma değeri yüksek ürünler üretilmelidir.
- Araştırma-geliştirme (AR-GE) çalışmalarına ve tasarıma ağırlık verilmelidir.
- Kimya eğitimine önem verilmelidir.
- Tesis sayısı artırılmalıdır.
- Sektördeki insan kaynağı daha yetkin teknolojik donanıma sahip olmalıdır.
- Girişimciler desteklenmelidir.
Kimya endüstrisi alanında hizmet veren meslek alanları nelerdir?
Kimya endüstrisi çok geniş alandan oluşan bir sektör olduğu için çok çeşitli meslek dallarından kişiler bu alanda çalışmaktadır.
- Mühendisler: Kimya mühendisi, petrokimya mühendisi, maden mühendisi, gıda mühendisi, ziraat mühendisi gibi.
- Kimyagerler
- Kimya teknikerleri, petrokimya teknikerleri
- Biyokimya alanında uzman tıp doktorları, eczacılar