Türkiye’de İklim Elemanları

Sıcaklık

Türkiye Kuzey Yarım Küre’de yer aldığından sıcaklık ortalamalarının en yüksek değeri genellikle Temmuz ayındayken en düşük değeri ise Ocak ayındadır.

Türkiye’nin güneyinden kuzeyine doğru gidildikçe enlem etkisine bağlı olarak sıcaklık genellikle azalır.

Türkiye’nin batısından doğusuna doğru gidildikçe denizden uzaklaşılması ve yükseltinin artması gibi faktörlerin etkisiyle sıcaklık ortalamaları düşer.

Bakı etkisiyle Türkiye’deki dağların güney yamaçları kuzey yamaçlarına göre daha sıcaktır.

Türkiye’de deniz etkisinden uzaklaşılması ve yükselti etkisiyle iç kesimlere gidildikçe nem oranı azaldığından sıcaklık farkı artar.

Basınç

Türkiye’de etkili olan basınç merkezleri;

Sibirya Termik Yüksek Basıncı: Kış mevsiminde etkilidir. Etkili olduğu dönemde sıcaklıklar düşer.

Basra Termik Alçak Basıncı: Yaz mevsiminde etkilidir. Etkili olduğu dönemde sıcaklıklar artar.

Asor Dinamik Yüksek Basıncı: Yıl boyunca etkili olur. Yaz mevsiminde ülke genelinde (kuzey kesimi hariç) hava açık olur ve kuraklık yaşanır. Kış mevsiminde ise Sibirya Termik Yüksek Basıncı ile aynı anda etkili olursa kurak ve ayaz kış günleri yaşanır.

İzlanda Dinamik Alçak Basıncı: Daha çok kış mevsiminde etkili olur. Etkili olduğu kış günlerinde yağışlı ve ılıman hava koşulları yaşanır.

Rüzgârlar

Türkiye Kuzey Yarım Küre’de bulunduğundan kuzey yönlü rüzgârlar sıcaklığı azaltırken güney yönlü rüzgârlar sıcaklığı artırır.

Nemlilik

Türkiye’nin genelinde nemlilik durumu; dağların kıyıya uzanış doğrultusu, yükselti, denize olan uzaklık, çevresindeki basınç merkezlerinin etkisi gibi faktörler nedeniyle belirgin farklar gösterir. Örneğin dağların kıyıya paralel uzandığı yerlerin kıyı kesimleri iç kesimlere göre nem bakımından çok daha zengindir. Yine kıyı kesimlerde bağıl nem oranı iç kesimden fazladır.

Yağış

Türkiye’de yağış miktarı ve dağılışında; dağların kıyıya uzanış doğrultusu, yükselti, denize olan uzaklık ve çevresindeki basınç merkezleri önemli etkenlerdir. Bunlar arasında denize göre konum ve yer şekilleri yağış miktarının değişmesinde daha fazla etkilidir. Kıyı kesimlerde (özellikle Karadeniz ve Akdeniz başta olmak üzere) yağış miktarı iç kesimlerden fazladır.

Türkiye’nin yıllık ortalama yağış miktarı 600 mm civarındadır. Bu miktar Rize’de 2.300 mm iken Konya (Karapınar)’da 300 mm civarındadır.

Türkiye’de kış yağışları genel olarak cephesel yağışlar iken ilkbahar ve yaz yağışları konveksiyonel yağışlardır.