Türkiye’de İç Ticaret
Türkiye’de iklim çeşitliliğinin fazla olmasına bağlı olarak farklı bölgelerde farklı tarım ürünlerinin yetiştirilmesi, ülkede büyük ve küçükbaş hayvancılık faaliyetlerinin yapıldığı alanlarının farklı yerlerde olması, nüfus ve sanayi tesislerinin dağılımındaki dengesizlik, madenlerin çıkarıldığı ve işlendiği yerlerdeki farklılık ve ulaşım ağındaki gelişmeler iç ticaretin gelişmesine katkı sağlamıştır.
Türkiye’de kırsal kesimden büyük şehirlere tarım ürünleri ve sanayi ham maddeleri gönderilirken, sanayi faaliyetlerinin ve ticaretin geliştiği büyük şehirler arasında ise sanayi mallarının ticareti önemli yer tutmaktadır.
Türkiye’nin en önemli ticaret merkezi İstanbul’dur. Istanbul ülke çapında borsa ve bankacılığın merkezidir ve büyük bir tüketici pazarıdır.
İzmir, Ankara, Adana, Bursa, Konya ve Gaziantep bölge düzeyinde; Kayseri, Erzurum, Samsun, Trabzon, Eskişehir, Antalya, Isparta, Zonguldak, Diyarbakır, Malatya, Elazığ ve Kahramanmaraş bölüm ya da yörede etkili ticaret merkezleridir.
Türkiye’de iç ticarete konu olan başlıca ürünler şunlardır:
Tarım ve Hayvancılık Ürünleri
Türkiye’de çay, incir, turunçgiller, zeytin gibi bazı tarım ürünleri belirli bölgelerde yetiştirilip bu alanlardan Türkiye’nin geneline dağıtılmaktadır.
Türkiye’deki balık ihtiyacının büyük bölümü Karadeniz kıyılarından, kırmızı et ihtiyacı ise doğu ve iç bölgelerinden karşılanmaktadır. Bu bölgelerde üretilen ürünler ülkenin diğer alanlarına dağıtılmaktadır. Kümes hayvancılığı ürünleri ise nüfusun yoğun olduğu büyük şehirlerin çevresinde yapılmaktadır.
Sanayi Ürünleri
Türkiye’de çeşitli sanayi kollarının geliştiği farklı bölgelerde üretilen ürünler iç ticaretin gelişmesini sağlamıştır. Tekstil, dokuma, deri, madencilik, kimya, petrol ürünleri, otomotiv, orman ürünleri ve taşa toprağa bağlı sanayi ürünleri ülkenin farklı bölgelerinde üretilip ülke geneline ulaşım ağları ile dağıtılmaktadır.
Hizmet Sektörü
Türkiye’deki turizm faaliyetlerinin gelişmesi, büyük kentlerde düzenlenen fuarlar iç ticaretin canlanmasına katkı sağlamıştır. Ayrıca ülkede son dönemlerde büyük gelişme gösteren eğitim, sağlık ve bankacılık gibi sektörlerde verilen hizmetler iç ticaretin gelişmesine büyük katkı sağlamıştır.
Türkiye’de iç ticaretin gerçekleştiği merkezler ticaret hacimlerine ve yoğunluklarına göre çeşitli gruplara ayrılır.
Büyükşehirler: Nüfus yoğunluğunun fazla olduğu İstanbul, İzmir, Ankara, Adana, Bursa ve Gaziantep gibi büyük şehirler hem önemli üretim hem de tüketim merkezleridir. Bu şehirler; hem bu alanlarda üretilen hem de yurt dışından gelen çeşitli malların tüm ülkeye dağıtıldığı büyük ölçekli ticaret merkezleridir.
Sanayi Bölgeleri: Önemli maden rezervlerine sahip olan ve çeşitli madenleri işleyen tesislerin bulunduğu ya da büyük ölçekli sanayi tesislerinin bulunduğu bölgelerdir. Sanayi faaliyetlerinin geliştiği bu bölgelerde ulaşım ve ticaret faaliyetleri de gelişmiştir.
Küçük ve Orta Büyüklükteki Şehirler: Büyük şehirlerde üretilen malların toplandığı ve yakın çevresinde bulunan nispeten daha küçük şehirlere dağıtıldığı etki alanı kısıtlı olan şehirlerdir. Karadeniz için Trabzon, Samsun; iç Anadolu için Konya, Kayseri; Doğu Anadolu için Malatya, Erzurum; Güneydoğu Anadolu için Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır gibi iller bulundukları alanların ticaret merkezleri konumundadır.
Turistik Kent ve Kasabalar: Turizm faaliyetlerinin geliştiği alanlarda özellikle turizm sezonunda tüketim talepleri artar. Bu duruma bağlı olarak da bu alanlarda gıda, hediyelik eşya, konaklama ve eğlence hizmetleri gibi ticari faaliyetlerin yoğunluğu artış gösterir. Antalya, Bodrum, Çeşme, Fethiye, Kuşadası, Bozcaada bu tür bölgeler örnek gösterilebilir.
Tarım Bölgeleri: Türkiye’de farklı bölgelerde farklı tarım ürünlerinin yetiştirilmesi ve bu ürünlerin hem iç hem de dış pazarlara gönderilmesi, tarım bölgelerinde ticari faaliyetlerin gelişmesini sağlamıştır.
Pazar, Panayır ve Fuarlar: Pazarlar çeşitli mal ve hizmetlerin alınıp satıldığı yerlerdir. Panayırlar, yılın belli zamanlarında faaliyet gösteren sergi niteliğindeki geçici alışveriş sahalarıdır.
Fuarlar ise çoğu zaman belirli ürünlerin tanıtılması ve pazarlanmasına yönelik olarak gerçekleştirilen ve üreticilerle tüketicileri buluşturan etkinliklerdir.
