Türkiye'de İç Kuvvetler konu anlatımı video 10. sınıf coğrafya

Volkan konisi, volkanik patlamayla çıkan materyallerin üst üste birikmesi sonucu oluşan yer şeklidir (Fotoğraf 1.9). Tek dağların önemli bir kısmı bu şekilde oluşmuştur. Afrika’da Klimanjaro, Japonya’da Fujiyama, Endonezya’da Sumatra, İtalya’da Etna ve Türkiye’de Ağrı dağları volkan konilerinin örnekleridir. Volkanik şeklin oluşmasında lavların özelliği de önemlidir. Akıcılığı fazla olan lavlar geniş bir alana yayılır ve geç soğur. Bu tür materyaller bazen çukurları doldurarak yeryüzünü düzleştirir, bazen de üst üste birikerek kalkan şeklinde dağlar oluşturur. Örneğin Güneydoğu Anadolu’daki Karacadağ ile Hawaii (Havai) Adalarındaki Mauna Loa bu tür volkanlardandır. Akıcılığı az olan lavlar kısa sürede soğur ve üst üste birikerek yüksek dağlar oluşturur. İtalya’nın Vulkano Dağı ile ülkemizdeki Ağrı Dağı’nı bu tür oluşumlara örnek verebiliriz.

Magmadan çıkan lavlar, bazen çok geniş alan kaplamakta ve lav düzlükleri oluşmaktadır. Bu düzlüklerin akarsular tarafından aşınması sonucu lav platoları meydana gelmektedir. Dayk, magmanın çatlaklar boyunca yüzeye doğru dikey bir şekilde sokulması ve yerin derinliklerinde soğumasıyla meydana gelen duvar biçimindeki oluşumlardır. Yeryüzünde volkanik olaylara daha çok levha sınırlarında rastlanır. Günümüzdeki aktif volkanların yarısından fazlası Büyük Okyanus kıyılarında yer almaktadır. Bu nedenle Büyük Okyanus kıyılarına “Ateş Çemberi” denir.