Türkiye’de Başlıca Yüzey Şekilleri 10. Sınıf Coğrafya
TÜRKİYE’DE BAŞLICA YÜZEY ŞEKİLLERİ
Türkiye’nin Yer Şekillerinin Genel Özellikleri
- Ortalama yükseltisi fazla olan (1132 metre) bir ülkedir.
- Ülkemizdeki dağlar doğu – batı doğrultuludur.
- Doğu Anadolu’da yükselti fazla iken Marmara ve Batı Anadolu’da azdır.
- Orta Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’da yer şekilleri sadedir.
- Ülkemizde oluşan dağların büyük bir kısmı kıvrımlıdır ve Alp – Himalaya kıvrım kuşağı içinde oluşmuştur.
- Akarsu aşındırmaları fazla olduğu için delta ovaları çoktur.
- Dağların kıyıya farklı uzanması farklı kıyı tiplerini ortaya çıkarmıştır.
- Yer şekillerinin çeşitlilik göstermesi iklim, bitki ve tarım ürünleri çeşitliliğini de artırmıştır.
- Türkiye’nin ana yer şekillerini dağlar platolar ve ovalar oluşturmaktadır.
1. BÖLÜM: DÜNYA’NIN YAPISI VE OLUŞUM SÜRECİ
- Dünyanın Tektonik Oluşumu
- Jeolojik Zamanlar
- İç Kuvvetler
- Kayaçlar
- Türkiye’de İç Kuvvetler
- Dış Kuvvetler
- Türkiye’de Dış Kuvvetler
- Türkiye’de Başlıca Yüzey Şekilleri
2. BÖLÜM: SU KAYNAKLARI
Çözümlü Örnek Test Soruları
1. Türkiye’nin yüzey şekilleri göz önüne alındığında aşağıdakilerden hangisi doğru bir ifadedir?
A) Türkiye’nin ortalama yükseltisi düşüktür.
B) Dağların uzanış yönü genellikle doğu-batı doğrultusundadır.
C) Ovalar ve platolar Türkiye’de çok az yer kaplar.
D) Türkiye’de kıyılar tamamen düzdür, dağlar kıyıya paralel uzanmaz.
Çözüm:
Türkiye’nin ortalama yükseltisi yüksektir ve dağların çoğu doğu-batı yönünde uzanır (özellikle Kuzey Anadolu ve Toros Dağları). Doğru cevap B şıkkıdır.
2. Aşağıdaki bölgelerden hangisinde yükselti farkı en azdır?
A) Akdeniz Bölgesi
B) İç Anadolu Bölgesi
C) Ege Bölgesi
D) Marmara Bölgesi
Çözüm:
Marmara Bölgesi, Türkiye’nin yükseltisi en az ve yüzey şekillerinin en sade olduğu bölgesidir. Doğru cevap D şıkkıdır.
3. Türkiye’de en fazla dağlık ve engebeli araziye sahip olan bölge aşağıdakilerden hangisidir?
A) İç Anadolu Bölgesi
B) Doğu Anadolu Bölgesi
C) Karadeniz Bölgesi
D) Ege Bölgesi
Çözüm:
Türkiye’nin en yüksek ve engebeli bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi’dir. Burada yüksek sıradağlar ve volkanik dağlar bulunur. Doğru cevap B şıkkıdır.
4. Aşağıdakilerden hangisi karstik arazi üzerinde oluşmuş bir yüzey şeklidir?
A) Delta ovaları
B) Travertenler
C) Volkanik dağlar
D) Fiyort kıyıları
Çözüm:
Karstik araziler kalker, jips, dolomit gibi eriyebilen kayaçlardan oluşur. Travertenler de karstik aşındırma ve birikme sonucu meydana gelir. Doğru cevap B şıkkıdır.
5. Türkiye’deki büyük volkanik dağlardan biri değildir?
A) Erciyes
B) Nemrut
C) Kaçkar
D) Ağrı
Çözüm:
Kaçkar Dağları, volkanik değil, kıvrım dağlarındandır. Diğerleri volkanik dağlardır. Doğru cevap C şıkkıdır.