Bu Konu ile Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin temel niteliklerini toplumsal hayattaki uygulamalarla ilişkilendireceğiz.
23 Nisan 1920’de TBMM açıldıktan sonra 20 Ocak 1921’de İlk Anayasa olan Teşkilatı Esasiye Kanunu kabul edilir. (1921 Anayasası)
1923’te Cumhuriyetin ilan edildikten sonra 1924’te Türkiye Cumhuriyeti’nin ikinci anayasası olan 1924 Anayasası kabul edilir.
Daha sonraki süreçlerde 1961 Anayasası kabul edildi. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası en son kabul edilen 1982 Anayasası ile son şeklini almasına karşın günümüze kadar pek çok değişikliğe uğramıştır.
1982 Anayasasında değişiklik yapılabilecek maddeler olduğu gibi değiştirilemeyecek maddeler de vardır.
İlk Dört Madde
- Madde: Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.
- Madde: Türkiye Cumhuriyeti Devleti toplumun huzuru, mili dayanışma içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan Demokratik, Laik ve Sosyal bir Hukuk devletidir.
- Madde: Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçe’dir. Bayrağı, şekli konumda belirtilen beyaz ay yıldızlı bayraktır. Milli Marşı” İstiklal Marşı” dır. Başkenti Ankara’dır.
- Madde: Anayasa’nın 1.maddesindeki devletin şeklinin cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile 2.maddesindeki cumhuriyetin nitelikleri ve 83 maddesi hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif dahi edilemez.
İlk dört maddenin dışında ülke içinde cumhuriyet yönetiminin esasını oluşturan demokrasinin ilkesi olan “Millet Egemenliği”
6.Madde İle
“Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Türk milleti egemenliği, anayasamızın koyduğu esaslara göre, yetkili organları eliyle kullanır. Egemenliğin kullanılması, hiçbir suretle hiçbir kişiye, zümreye veya sınıfa bırakılamaz. Hiçbir kimse ve organ kaynağını anayasadan olmayan bir devlet yetkisi kullanamaz.”
Güvence altına alınmıştır.
Anayasamızın 2. maddesinde de Türkiye Cumhuriyeti devletinin nitelikleri belirtilerek bu nitelikler toplum içinde uygulamalarla yaşama imkânı bulmuştur.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının belli başlı maddeleri ile demokratik ilke ve değerler güvence altına alınmıştır.
Demokratik Devlet
18 yaşını doldurmuş T.C. vatandaşı olan herkesin (bazı durumlar hariç) seçme ve seçilme hakkı vardır.
Halk kendisini mecliste temsil edecek kişileri 5 (beş) yılda bir yapılan genel seçimlerle belirler.
Herkesin eşit oy hakkı olup hiç kimsenin oyu diğerinden üstün değildir.
Seçimlerde oy kullanırken gizlilik, oyların sayımı ise açık sayım yani herkesin gözü önünde sayılması esasına dayanır.
Hukuk Devleti
Hukukun üstünlüğü ilkesine göre ülke içindeki herkes yasalar önünde eşittir. Hiç kimseye ayrıcalık tanınamaz.
Hukuk devletinde yurttaşların canı, malı, güvenliği, temel hak ve özgürlükleri güvence altına alınmıştır.
Mahkemeler tarafsız ve bağımsız olup, haksızlığa uğradığına inanan her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı mahkemeye başvurabilir.
Sosyal Devlet
Ülke içindeki tüm yurttaşlar eşit için, devlet ayrım gözetmeksizin içindeki tüm yurttaşların eşit olduğu için, ayrım gözetmeksizin hepsine hizmet götürmeye çalışır.
Devlet ,halk içindir anlayışı vardır. Devlet hiçbir karşılık beklemeden vatandaşlarına toplumun her alanında yardım hizmeti sunar.
Sosyal devlet ilkesine göre eğitim, sağlık ve güvenlik hizmetleri devlet tarafından ücretsiz olarak sağlanır.
Laik Devlet
“Laiklik, yalnız din ve dünya işlerinin ayrılması demek değildir. Bütün yurttaşların vicdan, ibadet ve din hürriyeti demektir.” Kemal Atatürk
Din ve devlet işlerinin birbirinden ayrı tutulduğu ve aynı zamanda ülke vatandaşlarının din, ibadet ve vicdan bakımından özgür olduğu devlettir.
Laik devlet yapısında hiç kimse dininden, inancından, ibadetinden dolayı kınanamaz, suçlanamaz.
Din konusunda devlet tarafsızdır.
1982 Anayasası günümüzde kullandığımız anayasa olup, 1982’den günümüze kadar zamanın ihtiyaçlarına göre değişiklik yapılarak son şekli verilmeye çalışılmaktadır.
