TÜRKİYE VE AVRUPA BİRLİĞİ

Birliğin 10 – 11 Aralık 1999 tarihleri arasında yaptığı Helsinki Zirvesi’nde Türkiye’nin “aday ülke” olduğu resmen ilan edilmiştir. Avrupa Birliği 2002 Aralık ayında toplanan Kopenhag Zirvesi’nde Türkiye’nin henüz bazı ölçütleri karşılayamadığı için tam üyelik müzakerelerinin başlayamayacağını belirtmiş; ancak kararını 2004 sonunda vereceğini açıklamıştır.

Avrupa Parlamentosu 15 Aralık 2004 tarihinde kabul ettiği raporla Türkiye ile katılım müzakerelerinin başlatılmasına dair onayını, 262 ret oyuna karşılık 407 kabul oyu ile yani ezici bir çoğunluk ile vermiştir. AB konseyi ise 17 Aralık 2004 tarihinde verdiği karar ile Türkiye – AB arasında katılım müzakerelerinin 3 Ekim 2005 tarihinde başlatılacağını tüm dünyaya duyurmuştur. Bu olay, ülkemizin adaylığının ilan edildiği 1999 Helsinki Zirvesi’nden sonra Türkiye – AB ilişkilerinde ikinci dönüm noktasıdır. Artık müzakereler başlamıştır, hedef en kısa zamanda tam üyeliktir.

YENİ OLUŞUM SÜRECİNDE BALKANLAR

1990’lı yılların başlarına kadar altı ülkeyi (Türkiye, Bulgaristan, Yunanistan, Arnavutluk, Romanya ve Yugoslavya) kapsayan, güney ucu Yunanistan’ı içine alacak şekilde Adriyatik Denizi, Ege Denizi ve Trakya’yı içine alarak Karadeniz ile sınırlı bölge olan ve üç tarafı denizle çevrili olan Balkan Yarımadası, Avrupa’nın kapısı ve önemli bir geçidi olması nedeniyle son derece stratejik bir öneme sahiptir. Bu nedenle bölge, tarihin hemen her döneminde, büyük devletlerin ilgisini çekmiştir.

Beş asırdan fazla bir süre Osmanlı İmparatorluğu’nun hakimiyetinde kalan bölge, 1789 yılında Fransız İhtilali’nin ortaya çıkardığı milliyetçilik akımından fazlasıyla etkilenmiş ve XIX. yüzyılın ilk çeyreğinden bazı Avrupa devletlerinin de desteğini alan Balkan ulusları, Osmanlı Devleti’ne karşı
ayaklanmışlardır. Bu ulusların Osmanlı Devleti’nden ayrılması, 1829 Edirne Antlaşması’yla Yunanistan’ın bağımsızlığı ile başlamış ve 1913 yılında Arnavutluk’un bağımsız olmasıyla sona ermiştir.

YUGOSLAVYA’NIN DAĞILMASI

• Yugoslavya 1941 yılında Almanlar tarafından işgal edildi. Ülke içinde gerilla harpleri baş gösterdi. Rusya’dan destek alan Mareşal Tito, 1943 yılında ülkenin kontrolünü eline geçirdi. İkinci Dünya Savaşı sonunda Almanlar, Yugoslavya’dan geri çekildiler. Tito, iç harp esnasında muhalifi olan Mikallaviç’i 1946 yılında idam ettirdi. Bu arada Yugoslavya 1945 yılında cumhuriyet rejimini benimsedi.
• 1980 yılında Tito’nun ölümünden sonra cumhuriyetler arasında iç savaş başladı. 1991’de başlayan bu savaşın neticesinde aynı senenin sonlarında Slovenya, Hırvatistan, Makedonya ve Bosna – Hersek, bağımsızlığını ilan ettiler.
• Karadağ ve Sırbistan birleşerek Yeni Yugoslavya Federal Cumhuriyeti’ni kurdular. Ancak bu birliktelik Karadağ’ın bağımsızlık ilanı ile son bulmuştur.
• Ülke 6 Sosyalist Cumhuriyet ve 2 Sosyalist Özerk cumhuriyete bölünmüştür.
• Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti’nin başkenti Belgrat’tır.

Ülkeyi oluşturan cumhuriyetler ve başkentleri şunlardır:

1. Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti, başkenti Zagreb,
2. Bosna – Hersek Sosyalist Cumhuriyeti, başkenti Saraybosna,
3. Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti, başkenti Üsküp
4. Karadağ Sosyalist Cumhuriyeti, başkenti Titograd (şimdiki Podgorica),
5. Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti, başkenti Belgrat,
6. Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti, başkenti Ljubljana

• a) Kosova Özerk Sosyalist Cumhuriyeti, başkenti Priştine
• b) Voyvodina Özerk Sosyalist Cumhuriyeti, başkenti Novi Sad