Kutadgu Bilig

• Mutluluk veren bilgi anlamındadır.
• Karahanlılar Dönemi’nde Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır. Yaklaşık 6500 beyitten oluşmaktadır.
• Yusuf Has Hacip eserini Hakaniye lehçesiyle yani Karahanlı Türkçesi ile yazmıştır. 18 ayda tamamladığı eserini 1070’de Doğu Karahanlı hükümdarı Uluğ Kara Buğra Han’a sunmuştur. Eseri çok beğenen hükümdar, Balasagunlu Yusuf’u, Ulu Has Hacip unvanı ile Kaşgar’da vezir yardımcısı yapmıştır.
• Türk İslam edebiyatının gücümüze kadar ulaşan ilk eseridir.
• Hükümdara öğüt veren siyasetname özelliği taşıyan eserde hükümdarın halka, halkın da hükümdara ve devlete karşı sorumlulukları, ideal Türk devlet anlayışının özellikleri anlatılmıştır. Bununla birlikte İnsanların hem bu dünyada hem de ahirette mutluluğu elde edebilmek için nasıl bir yaşam sürmeleri gerektiği bilgisi verilmiştir. Birey, toplum ve devlet yaşamının en iyi şekilde düzenlenmesinde gerekli olan bilgi, düşünce ve anlayışın neler olması gerektiği, bunların hangi yolla elde edileceği vurgulanmıştır.
• Yusuf Has Hacip, eseri dört temel kavram üzerine kurmuştur. Bunlar adalet, devlet, akıl ve akıbettir. Bu esasları kişileştirerek kendi arasında konuşturmuştur.

Divân-ü Lügati’t-Türk

• Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmıştır. Kaşgarlı Mahmut Karahanlılar Döneminde yaşamış önemli bilim insanlarından biridir.
• Türk tarihinin ilk sözlüğü olarak kabul edilmektedir. 7500’den fazla kelime için açıklama yapılmıştır. Eserde Türk dünyası haritası da bulunmaktadır.
• Kaşgarlı Mahmut, Türklerin yaşadıkları bölgeleri gezmiş, Türk lehçelerini öğrenmiş, sonra elde ettiği bilgileri bir araya getirmiştir. Kelimelerin rahat bir şekilde bulunabilmesi için kitabı alfabetik sıraya göre düzenlemiştir. Bunun yanında Türklerin tarihi, coğrafyası ve sosyal yaşamı hakkında da ansiklopedik bilgiler içermektedir.
• Araplara Türk dilini öğretmek, Türkçenin zenginliğini göstermek amacıyla yazılmıştır. 1072’de yazılmaya başlanan eser 1074’te bitmiştir. Kaşgarlı Mahmut Türk kültürünü ve dilini Araplara öğretip tanıtmak gibi büyük bir görev üstlenmiştir.
• Kaşgarlı Mahmut eserini 1077 yılında Abbasi Halifesi Muktedi Billah’a sunmuştur.
• Filolog, etnograf ve haritacı kimliği ile de bilinmektedir.
• UNESCO, 2008 yılını Kaşgarlı Mahmut yılı ilan etmiştir.

Divân-ı Hikmet

• Ahmet Yesevi’nin hikmet adı verilen şiirlerinin bir araya getirilmesiyle oluşturmuştur.
• Türk tasavvuf tarihinin ilk edebi eseridir.
• Hz. Peygamber’in yaşamı, dinî hikayeler, dervişliğin özellikleri, cennet, cehennem, güzel ahlak gibi konulara yer verilmiştir.
• İslamiyet’in Türkistan, Balkanlar ve Anadolu’da yayılmasının temelini teşkil ettiği kabul edilmiştir.