Balkanlarda ve Anadolu’da Hâkimiyet Kurma Mücadeleleri

I. Murat Dönemi

Balkanlardaki Gelişmeler

• Bizans ve Bulgar kuvvetleri Sazlıdere Savaşı’nda mağlup edilerek Edirne fethedilmiştir. Bu savaşın kazanılmasıyla Osmanlı ülkesine yönelik Haçlı Seferleri başlamıştır. Edirne’nin fethinden sonra Filibe ve Gümülcine alınarak Bizans İmparatorluğu’nun Avrupa ile kara bağlantısı kesilmiştir.
• 1364 yılında yapılan Sırpsındığı Savaşı ile Haçlı orduları mağlup edilmiştir. Osmanlılarla Haçlılar arasında yapılan bu ilk savaşın kazanılmasıyla Edirne ve Trakya’nın güvenliği sağlanmış, Meriç Nehri’nin kontrolü Osmanlılara geçmiş, Makedonya kapıları açılmış ve devletin merkezi Edirne’ye taşınmıştır.
• Sırpsındığı yenilgisini telafi etmek isteyen Haçlılarla yapılan Çirmen Savaşı’nın kazanılmasıyla Makedonya’nın fethi kolaylaşmış, Bulgar ve Sırp krallıkları Osmanlı Devleti’nin üstünlüğünü tanımıştır.
• 1388yılında Ploşnik mevkiinde Sırp ve Boşnak kuvvetlerine karşı yapılan mücadele kaybedilmiştir. (Ploşnik Bozgunu)
• 1389 yılında Anadolu beyliklerinin de asker gönderdiği I. Kosova Savaşı’nda haçlı orduları mağlup edilmiştir. 1. Kosova Savaşı’nın kazanılmasıyla Tuna Nehri’ne kadar olan topraklar ele geçirilmiştir. Osmanlı ordusu ilk defa düşmanı korkutmak amacıyla savaşta top kullanmıştır. Kuzey Sırbistan yolu Osmanlılara açılmıştır.

Anadolu’daki Gelişmeler

* Germiyanoğlu Süleyman Bey’in kızı ile, oğlu 1. Bayezid’i evlendirerek Kütahya, Emet, Simav ve Tavşanlı çeyiz olarak alınmıştır.

* Hamidoğlu Hüseyin Bey’den Akşehir, Beyşehir, Seydişehir, Yalvaç ve Karaağaç 80.000 altın karşılığında satın alınmıştır.

» 1387 yılında yapılan Karaman Seferi ile Karamanoğulları mağlup edilmiştir.

Teşkilatlanma Çalışmaları

Pençik sistemine dayanan Yeniçeri Ocağı kurulmuştur. İlk defa Acemioğlanlar Ocağı Gelibolu’da açılmıştır. İlk defa Manastır merkezli Rumeli Beylerbeyliği kurulmuştur. Defterdarlık ve Kazaskerlik kurumları oluşturulmuştur. İlk defa sadrazam ataması yapılmıştır. İlk defa veraset sisteminde değişiklik yapılarak “Ülke hükümdar ve oğullarınındır.” anlayışı ile merkezi otorite güçlendirilmeye çalışılmıştır.

1. Bayezid Dönemi (Yıldırım Bayezid Dönemi)

* Osmanlı tarihinde İstanbul ilk defa Yıldırım Bayezid Dönemi’nde kuşatılmıştır.

e İstanbul kuşatmaları sırasında Bizans’a denizden gelebilecek yardımı engellemek amacıyla Güzelce Hisar (Anadolu Hisarı) inşa edilmiştir. Timur tehlikesinin baş göstermesi ve Bizans’ın isteğiyle barış antlaşması imzalanmıştır.

Antlaşmada;

• * İstanbul’da bir Türk mahallesi kurulacak ve bir cami yaptırılacak,
• « İstanbul’da yaşayan Türklerin davalarına bakmak için bir kadı tayin edilecek,
• » Bizans, Osmanlı Devleti’ne vergi ödeyecek,
• « Türkler ticaret amacıyla İstanbul’a serbestçe girebilecektir.

maddelerine yer verilmiştir.

1396 yılında Haçlı orduları Niğbolu Savaşı’nda mağlup edilmiştir. Niğbolu zaferiyle Bulgaristan tamamen Osmanlı Devleti’ne katılmış, Eflak (Romanya) ve Boğdan (Moldova) ilk defa Osmanlı üstünlüğünü kabul etmiştir. Abbasi Halifesi, Yıldırım Bayezid’e “Sultan-ı İklim-i Rum” (Anadolu Sultanı) unvanını vermiştir.

e» Yıldırım Bayezid Dönemi’nde Saruhan, Aydın, Menteşe, Hamit, Germiyan, Candar ve Karamanoğulları’na son verilmiştir. Memluklere bağlı Dulkadiroğulları’ndan Malatya, Besni, Darende ve Elbistan alınarak Anadolu Türk siyasi birliği büyük ölçüde kurulmuştur. Anadolu’da yönetimi kolaylaştırmak için Kütahya merkezli Anadolu Beylerbeyliği kurulmuştur.

e» Çin üzerine sefere çıkmayı planlayan Timur’un arkasında Osmanlı gibi güçlü bir devletin kalmasını istememesi, topraklarını kaybeden Anadolu beylerinin Timur’u Yıldırım’a karşı kışkırtması, Timur’dan kaçan Kara Yusuf ve Ahmet Celayir’in Yıldırım’ı Timur’a karşı kışkırtması, Timur’un Osmanlı Devleti’nden kabul edilemez isteklerde bulunması ve iki hükümdarın cihan hâkimiyeti mefküresine inanması gibi nedenlerden dolayı yapılan Ankara Savaşı’nda Osmanlılar mağlup olmuştur.

» Ankara Savaşı’nın Sonuçları: Kadı Burhaneddin ve Karesioğulları dışındaki beyliklerin yeniden kurulmasıyla Anadolu Türk siyasi birliği bozulmuştur. Yıldırım’ın oğulları arasında 11 yıl sürecek olan Fetret Devri başlamıştır. Yıldırım Bayezid ve Mustafa Çelebi esir düşmüştür. Balkan fetihleri durmuş ve İstanbul’un alınması gecikmiştir.