Tork ve Tork Dengesi Ayt Fizik
TORK
Kuvvetin döndürme etkisine Tork denir. Tork vektörel bir nicelik olup T ile gösterilir.
O noktası etrafında dönebilen, d uzunluğundaki çubuğa F kuvveti şekildeki gibi uygulandığında çubuk ok yönünde (saat yönünün tersine) döner.
Torkun yönü; Sağ el kuralından, avuç içi tork alınacak noktaya bakacak şekilde, parmaklar kuvvetin yönü doğrultusunda sisteme yerleştiril. Bu durumda baş parmağın baktığı yön torkun yönüdür.
Parmakların dönüş yönü cismin dönüş yönüne göre ayarlandığında baş parmak torkun yönünü gösterir.
F kuvvetinin O noktasına göre torku, kuvvetin büyüklüğü ve çubuğun uzunluğu ile orantılıdır.
Tork = Kuvvet x dik uzaklık
T=F.d
bağıntısı ile bulunur.
Kuvvet dönme noktasından geçen doğruya dik olarak uygulanmıyorsa; şekilde görüldüğü gibi kuvvet yatay ve düşey bileşenlerine ayrılır.
Dönme eksenine dik olan Fsina kuvvetinin döndürme etkisi olacağından
olarak hesaplanır.
Kuvvet d uzunluğundaki çubuğa dik uygulanmıyor ise F kuvvetinin doğrultusu şekildeki gibi uzatılarak O noktasına dik uzaklığı bulunur.
BİLEŞKE TORK
Bir cisme birden fazla kuvvet etki ettiğinde, bir noktaya göre torklarının, dönme yönleri dikkate alınarak bulunan toplamına bileşke tork denir.
Kuvvet Çifti
Paralel ve zıt yönlü iki kuvvetin büyüklükleri birbirine eşit ise bu kuvvetlere kuvvet çifti denir.
Kuvvet çifti etki ettiği cismi döndürebilir. Gemi dümeninin döndürülmesi kuvvet çiftinin uygulanmasına bir örnektir.
DENGE
Denge Şartları
Bir cismin dengede olması; cismin ya durması ya da düzgün doğrusal (sabit hızlı) hareket yapması anlamına gelir.
Cismin dengede kalabilmesi için aşağıdaki iki koşulun sağlanması gerekir.
Paralel Kuvvetlerin Dengesi
1. Aynı Yönlü Kuvvetler