Temel Güvenlik Uyarı İşaretleri
Kimyasal maddelerin üzerinde bazı güvenlik işaretleri (risk piktogramları) vardır. Kimyasal maddelerin üzerinde yer alan sağlık ve güvenlik amaçlı temel uyarı işaretleri aşağıda verilmiştir.
Yanıcı Madde (Parlayıcı): Kolay tutuşan ve tutuştuğu zaman söndürülmesi uzmanlık isteyen, genelde sıvı halde olan maddelerdir. Çalışırken eldiven, önlük, gözlük kullanılmalıdır. Yanıcı maddeler, vücuttan, ateşten, kıvılcımdan ve yüksek ısıdan uzak tutulmalıdır. Bu işaret, alkol, aseton, benzin gibi maddelerin bulunduğu kapların üzerinde yer alır.
Yakıcı Madde (Oksitleyici): Oksijen, ozon, nitrik asit ve hidrojen peroksit gibi oksitleyici maddelerin kaplarının üzerinde bulunan uyarı işaretidir. Kumaş, kağıt, ahşap gibi kolay tutuşabilen malzemelerle temas ettirilmemelidir.
Aşındırıcı (Korozif) Madde: Ciltte, gözde, dişler ve vücut dokularında aşındırıcı ve yakıcı özelliğe sahip olan maddelerdir. Kumaş, metal ve cam malzemelerde de aşındırıcı etkiye sahiptirler. Asit ve baz gibi maddelerin bulunduğu kabın üzerinde yer alan güvenlik işaretidir. Nitrit asit (HNO₃), sülfürik asit (H₂SO₄), hidroflorik asit (HF) ve sodyum hidroksit (NaOH), potasyum hidroksit (KOH) gibi maddelerin üzerinde yer alır. Aşındırıcı maddelerle çalışırken eldiven, önlük ve koruyucu gözlük kullanılmalıdır.
Tahriş Edici Madde: Cilde, göze ve dokulara zarar veren maddelerdir. Bu maddeler solunmamalı ve yutulmamalıdır. Bu işaretin bulunduğu madde ile çalışırken önlük, eldiven ve koruyucu gözlük kullanılmalı, ortam iyi havalandırılmalıdır. Sodyum hipoklorit (çamaşır suyu etken maddesi), (NaOCl), amonyak (NH₃), etil alkol (C₂H₅OH) gibi maddelerin bulunduğu kapların üzerinde yer alan güvenlik işaretidir.
Patlayıcı Madde: Patlayıcı maddeleri temsil eder. Nakliyesi sırasında dikkat edilmesi gereken maddelerdir. Bu maddeler çarpma, vurma, sürtünme ile patlayabilecek gibi ateş, kıvılcım, yüksek sıcaklık etkisiyle de patlamaya sebep olabilir. Trinitro toluen, trinitro gliserin, dinamit, sodyum azit gibi maddelerin bulunduğu kapların üzerinde yer alır.
Zehirli (Toksik) Madde: Ağız, deri veya solunum yoluyla zehirlenmeye yol açabilecek maddelerin bulundukları kapların üzerinde yer alan güvenlik işaretidir. Vücut ile temas ettirilmemelidir. Çalışırken eldiven, gözlük kullanılmalı, ortam iyi havalandırılmalı ve çeker ocakta çalışılmalıdır. Hidrojen sülfür (H₂S), hidrojen siyanür (HCN), metil alkol (CH₃OH), cıva (Hg), formaldehit (HCHO) gibi maddeler zehirlidir.
Radyoaktif Madde: Canlı dokularda geri dönüşü olmayan tahribatlara neden olan görünmez ışınları temsil eder. Bu işaretin bulunduğu ortamlarda koruyucu elbiseler giyilmelidir. Atom numarası 83’ten büyük olan elementler genel olarak radyoaktif özellik taşır.
Çevreye Zararlı Madde (Ekotoksik): Bozunması uzun süren, havanın, toprağın veya suyun kirlenmesine yol açan maddeler için kullanılır. Pil, plastik, yanık yağ, deterjan, çamaşır suyu ve mazot gibi kimyasal maddelerin bulunduğu kapların üzerinde yer alır.
Sağlık Etkisi: Sağlığa ciddi ve uzun vadeli zarar verebilecek maddeleri temsil eder. Genetik bozukluklara, organ hasarlarına neden olabilir ve kanser riski taşır.
Gaz: Basınç altında gaz içerir. Deri ve göz ile temas ettirilmemelidir.
