BÖLÜNMEZ DOKULAR (Sürekli Doku)

1. Temel Dokular

Temel dokular parankima, kollenkima (pek doku) ve sklerankima (sert doku) olmak üzere üçe ayrılır.

Parankima

• Bitkinin her organında bulunan ve diğer dokuların arasını dolduran dokudur.
• Parankima hücreleri genellikle canlıdır ve diğer bölünmez doku hücrelerinden daha ince çeperli ve bol sitoplazmalı hücrelere sahiptir. Ancak ağaç kabuklarında olduğu gibi zamanla canlılığını kaybettikleri de görülür.
• Parankima ihtiyaç durumunda tekrar bölünme yeteneği kazanarak sekonder meristemi oluşturur.
• Parankima dokusu; özümleme parankiması, depo parankiması, havalandırma parankiması ve iletim parankiması olmak üzere 4 gruba ayrılır.

A. Özümleme parankiması

Fotosentezin meydana geldiği dokudur. Palizat ve sünger parankiması olmak üzere 2 çeşidi vardır. Yaprakta palizat ve sünger parankimasının bulunduğu tabakaya mezofil tabakası diye özel bir adlandırma yapılır. Yani mezofil tabakası fotosentez yapan tabakadır. Bir bitkideki hücrelerde fotosentez hızı = Palizat parankiması > Sünger parankiması > Stoma şeklindedir.

B. Depo parankiması

Patateste nişasta, zeytinde yağ, kaktüste su depolar.

C. Havalandırma parankiması

Su ve bataklık bitkilerinde hücreleri arasındaki boşluklarda gaz depolar (oksijen ). Sünger parankiması da hücreleri arasındaki boşluklarda gaz depolar.

D. İletim parankiması

İletim doku ile özümleme parankiması arasındaki madde taşınmasında görev alır. Örneğin su ve minerali kökten yaprağa getiren iletim dokudur (ksilem) ama su ve minerali iletim dokudan alıp özümleme parankimasına veren ise iletim parankimasıdır.

Kollenkima (Pek doku)

Olgunlaşmamış meyvelerin sapında ve diğer genç bölgelerde desteklik sağlayan dokudur. Kollenkima hücreleri canlıdır. Hücre çeperlerinde selüloz ve pektin birikmiştir.

Sklerankima (Sert doku)

Yaşlı kısımlarda desteklik sağlar. Cansız hücrelerden oluşur. Hücre çeperlerinde selüloz ve Iignin birikir. Ayva ve armut gibi meyvelerde bulunan taş hücreleri sklerankimaya örnektir. Bunlar meyvenin dağılmasını önler. Ayrıca keten ve kenevir gibi bitkilerde bulunan lifler de sklerankimaya örnektir. Bu lifler işlenerek elbise ya da halat yapımında kullanılır.

Bitkilerde desteklik sağlayan yapılar:

1. Hücre çeperi
2. Turgor basıncı
3. Kollenkima
4. Sklerankima
5. İletim demetleri