Telif ve Patent Hakları 6.Sınıf Sosyal Bilgiler
Bu konu ile telif ve patent hakları saklı ürünlerin yasal yollardan temin edilmesinin gerekliliğini savunacağız.
Orijinal her türlü fikir ve ürün doğuştan telif haklarına sahiptir.
Bir ürünü bulan kişinin o ürününü yurt içi ve yurt dışında satabilme, üretebilme, kullanabilmesi için buluş yapan kişiye sunulan belgedir. Peki bu belge nasıl alınır?
Buluş ve sanayide uygulanabilir olması
Kamu düzeni ve genel ahlaka aykırı bir buluş olmaması
Bitki ve hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan ürünler olmaması
Gibi özellikleri incelendikten sonra başvuran kişiye patent numarasıyla birlikte patent hakkı verilir.
Örnek: Ali, Türkiye’nin ilk yerli otomobilinin tasarımını yapmış olduğunu düşünelim. O araba artık Ali’nin ürünü olup, Ali’nin bilgisi dışında hiç kimse o arabayı üretemez, satamaz.
TELİF HAKKI
Kişi ya da kişilerin her türlü emeği ile meydana getirdikleri, bilgi, düşünce, sanat eserinin kullanılmasını ve kopyalanmasını yasal olarak sağlayan haklardır.
Bazı ürünler üzerinde İngilizce COPYRIGHT yazar. Bunun anlamı telif hakkına sahip olduğudur
Telif hakkı öncelikle Tüm dünyada;
- İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 27. Maddesine göre herkesin yaptığı her türlü bilim, edebiyat ve sanat eserlerinde korunma hakkı tanır.
Tüm dünyaca bilinen sembolü ise,
Ülkemizde ise;
- Anayasamız çerçevesinde “Devlet sanat faaliyetlerini ve sanatçıyı korumak, desteklemek vb. ilkelerden hareketle Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu çıkarmıştır.
Eğer yukarıdaki kanun ve yasaklara bağlı kalmayıp, başkalarının ürünlerini izinsiz, yasa dışı yollarla kopyalayarak ya da taklit ederek üretirseniz korsan ürün elde etmiş olursunuz.
Bazı ürünlerin yasa gereğince bandrol taşıma zorunluluğu yoktur. Bu uyarı eserin arkasında yer alır. Bundan dolayı bandrol taşımayan her ürün korsan değildir.
Gerçek fiyatının çok fazla altında olan
Üzerinde ambalajı, telif hakkı, barkod, bandrol vb. olmayan
Satış yeri olan yerlerde satılmayıp sokak ortalarında satılan
Ürünlerden uzak durunuz.
- Türkiye Cumhuriyeti’nin her vatandaşı bir malın korsanına Hayır, orijinaline Evet demeyi bilmeli ve korsanını almamalıdır.
- Korsan mal aldığımız zaman devletimiz satılan üründen vergi alamaz. Böylece satan kişi haksız kazanç elde etmiş olur. Ürünün telif hakkına sahip kişiye karşı insanı bir suç işlemiş oluruz.
- Korsan ürünler bozuk çıkabilir. Bazen de kalitesiz malzemeden yapıldığı için patlayıp ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.