TEKERLEME

Ölçü, uyak, ses taklidi, yineleme ve ikilemelerden yararlanılarak belirli bir şiir düzenin uydurularak birbirini tutmaz birtakım hayallerle düşüncelerin sıralanmasından oluşan söz dizileridir.

Karşıtlığa, abartmaya yer verilerek güldürme ve şaşırtma amaçlanır.

Düzyazı biçiminde oluşan tekerlemeler seci, aliterasyon, iç kafiye vb. şiir ögeleriyle beslenirler.

Şiir şeklinde oluşturulan tekerlemelerde redif, kafiye, ölçü aliterasyon gibi ahenk unsurları kullanılır.

Mensur tekerlemeler iki gruba ayrılır:

a) Masal tekerlemeleri: Masalın başında, ortasında veya sonunda yer alır. ”Bir varmış, bir yokmuş”, “Az gitmişler, uz gitmişler”, “İn misin, cin misin”, “Onlar ermiş muradına, biz çıkalım kerevetine” masal tekerlemeleri arasındadır.

b) Bağımsız söz cambazlığına dayanan tekerlemeler: Anlamlı ve anlamsız ses yapıları birbirine çok yakın olan kelimelerin arka arkaya getirilmesiyle oluşan tekerlemelerdir. Bu tekerlemelerden daha çok “diksiyon” derslerinde kullanılmaktadır: Şu köşe yaz köşesi, şu köşe kış köşesi, ortada su şişesi…

Manzum tekerlemeler, kendi içinde “oyun” ve “tören tekerlemeleri” diye ikiye ayrılır:

EFSANE

Bir doğa olayının, bir varlığın meydana gelişinin, doğa elemanlarından birinde olan bir değişikliğin, doğaüstü özellikler gösteren kişilerin hayatlarının halk hafızasında ve hayalinde yaşayan biçimiyle belli bir yere ya da bir olaya bağlanarak olağanüstü olaylarla süslenip dile getirildiği anlatılardır.

Efsanelerin konuları bir kişiye, bir olaya ya da bir yere dayandırılır.

Efsaneler, çoğunlukla olağanüstü nitelik taşır.

Efsaneler, genellikle bir inanç üzerine kurulur, inandırıcı özellikler taşır.