Zaman

Soyut bir kavram olan zaman, varlığı ve akışı akılla değil, sezgi ile algılanabilen ve başlangıcı olmayan bir sonsuzluktur.

Ezelden beri aşina olduğumuz güneşin doğması ve batması yani gündüz – gece olayının zaman kavramını ortaya çıkaran ilk şey olduğunu söyleyebiliriz. Toplumlar geliştikçe o an yaşadıkları zamanı, daha önce yaptıklarını ya da daha sonra yapacaklarını zaman kavramı altında tanımlama ihtiyacı ve gereği duymuş, böylece insanoğlu binlerce yıl öncesinde zamanı ölçmenin yollarını bulmuştur.

6 bin yıldan fazladır Dünya’nın kendi ekseni etrafında ve Güneş etrafındaki dönüşünü zamanı ölçmede başarılı bir şekilde kullanılmaktadır.

Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönüşünün süresini 24’e bölerek saatleri hesaplayabiliyoruz. Yine Dünya’nın Güneş’in etrafında dönüşünde geçen süreyi ise aylara ve günlere bölüyoruz.

Günlerin, saatlerin, dakikaların, saniyelerin kısacası zamanın ilerleyişini Dünya’nın hareketini gözlemleyerek anlaşılabilir.

İnsanoğlu, zamanı anlamlandırmak ve geçmişini bir düzene sokmak için asır, çağ, devir gibi terimlere başvurmuştur.

Yazı sayesinde tarihin kaydını tutmaya başlayan insanoğlu, yazıdan önceki zamanlar tarih öncesi, sonraki zamanları ise tarihi dönemler olarak adlandırmıştır.

Tarihi olayların daha rahat incelenmesi, araştırılması ve öğrenilmesi için tarihçiler tarihi belirli dönemlere (çağlara) ayırmıştır.

Avrupalı tarihçiler tarihi dönemlendirirken dünyanın diğer bölgelerini dışarıda bırakarak sadece Avrupa tarihi ile ilgili olayları tercih etmişlerdir.

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. Aşağıdakilerden hangisi 15. yüzyılda gerçekleşen bir olaydır?
A) İstanbul’un Fethi (1453)
B) Malazgirt Savaşı (1071)
C) Magna Carta’nın İmzalanması (1215)
D) Fransız İhtilali (1789)

Çözüm: Yüzyıl kavramı, yılların yüzlük gruplara ayrılmasıyla belirlenir. 1401-1500 yılları arasındaki dönem 15. yüzyıl olarak adlandırılır. İstanbul’un Fethi 1453 yılında gerçekleştiği için 15. yüzyılda meydana gelmiştir.
Cevap: A

---

2. 1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması hangi yüzyıla aittir?
A) 18. yüzyıl
B) 19. yüzyıl
C) 20. yüzyıl
D) 21. yüzyıl

Çözüm: Yüzyıl hesaplanırken 1’den 100’e kadar olan yıllar 1. yüzyıl, 101’den 200’e kadar olan yıllar 2. yüzyıl şeklinde devam eder. 1901-2000 arasındaki yıllar 20. yüzyılı kapsar. 1923 bu döneme ait olduğu için 20. yüzyıldadır.
Cevap: C

---

3. 800 yılı aşağıdaki hangi yüzyılda yer alır?
A) 7. yüzyıl
B) 8. yüzyıl
C) 9. yüzyıl
D) 10. yüzyıl

Çözüm: Bir yılın hangi yüzyıla ait olduğunu belirlemek için 1 eklenerek yüzlük gruplandırma yapılır. 800 yılı, 801-900 arasına girmediği için 8. yüzyılın değil, 9. yüzyılın başlangıcında yer alır.
Cevap: C

---

4. Aşağıdakilerden hangisi 21. yüzyılda gerçekleşen bir olaydır?
A) I. Dünya Savaşı’nın Başlaması (1914)
B) II. Dünya Savaşı’nın Sona Ermesi (1945)
C) İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin Kabulü (1948)
D) 11 Eylül Saldırıları (2001)

Çözüm: 21. yüzyıl, 2001 yılından başlayarak günümüze kadar devam etmektedir. Seçenekler içinde 2001 yılına ait olan 11 Eylül Saldırıları bu yüzyılda gerçekleşmiştir.
Cevap: D

---

5. Aşağıdakilerden hangisi 19. yüzyılda yaşanmış bir olaydır?
A) Coğrafi Keşifler (15-16. yüzyıllar)
B) Fransız İhtilali (1789)
C) Sanayi Devrimi’nin Başlaması (18. yüzyıl sonları – 19. yüzyıl)
D) Soğuk Savaş (20. yüzyıl)

Çözüm: 19. yüzyıl, 1801-1900 yıllarını kapsar. Sanayi Devrimi, 18. yüzyılın sonlarında başlayıp 19. yüzyılda etkisini artırarak devam ettiği için doğru cevaptır.
Cevap: C