Tarihin Tanımı

Tarih, insan topluluklarının geçmiş yaşantılarını, sosyal, siyasal, ekonomik, sanatsal vb. alanlardaki etkinliklerini, neden – sonuç ilişkisi içinde, yer ve zaman göstererek, yazılı veya yazısız belgelere dayanarak objektif olarak, inceleyen ve aktaran bilim dalıdır.

Tarih bilimi neleri inceler?

• Geçmişteki insanların yaşantılarını
• İnsanların birbirleriyle olan ilişkilerini
• Meydana gelen olayları
• İnsanların her türlü üretkenliklerini

Tarih nasıl bir yöntemle inceleme yapar?

• Tarihsel olayın gerçekleştiği zamanın koşullarını göz önünde bulundurarak
• Neden – sonuç ilişkisi içerisinde araştırarak
• Yer ve zaman belirterek
• Belgelere dayanarak
• Objektif (nesnel) bir yaklaşım sergileyerek

Tarihin Konusu

İnsanların,

• geçmiş yaşantıları ve birbirleriyle olan ilişkileri,
• oluşturdukları kültür ve uygarlık kapsamındaki her şey tarihin konusudur.

Tarihsel Olayların Özellikleri

• Tarihi olaylar değerlendirilirken, olayın yaşandığı zamanın koşulları dikkate alınmalıdır.

UYARI: Geçmişte yaşanan bir olay, günümüz koşullarına göre değerlendirildiğinde, söz konusu olay hakkında doğru bir yargıya ulaşılamaz.

• Tarihin konusu, geçmişteki insanların ilişkileri ve üretkenlikleri olduğundan ve tarihi olayların tekrarı mümkün olmadığından, tarihte deney ve gözlem yöntemi kullanılamaz.

UYARI: Deney ve gözlem yapılamaması, tarihi pozitif bilimlerden ayıran bir özelliktir.

• Doğa olayları, tarihin inceleme konusu kapsamında değildir.

UYARI: Deprem, sel, kasırga vb. doğa olayları tarih disiplininin kapsamı dışındadır.

• Tarihi bilgileri güvenilir kılan nitelik belgelere dayanılmasıdır.

UYARI: Tarihi belgelerin yazılı veya yazısız olabileceği unutulmamalıdır.

• Tarihi olaylar, birbiriyle bağlantılı olarak gerçekleşir. Tarihsel olaylar, neden-sonuç ilişkisi içinde birbirini izler. Tarihsel bir olay, kendinden sonraki bir olayın nedeni ya da kendinden önceki bir olayın sonucu olabilir.

UYARI: Tarihsel olaylar arasında neden – sonuç ilişkisi kurulabilmesi, tarihe bilimsellik niteliği kazandıran özelliklerden biridir.

Tarihi olaylarla ilgili kural koymak genelleme yapmak mümkün değildir. Çünkü olaylar neden – sonuç, yer, zaman, şartlar bakımından birbirinin aynı değildir.