Anakronizm “tarihlendirmede yanılgı içerisinde bulunma” anlamına gelmektedir. Bir olayın tarihi ve çağı üzerinde yanılmak, tarih ve çağları birbirine karıştırmak anakronizmdir. Anakronizm’le ilgili bazı örnekler üzerinde duralım:

• Hz. İsa’nın doğumundan önce yaşamış toplumlarda n0el kutlamaları olamaz. Bu nedenle Sümerlerde, Hititlerde veya Friglerde noel kutlamalarından bahsedilmesi anakronizm olur.
• Aynı şekilde barutun ateşli silahlarda kullanılmaya başlamasından önce tarih sahnesinden çekilen ilk Türk devletlerinin savaşlarda top kullandığını ifade etmek anakronizme örnek gösterilebilir.
• Osmanlı Devleti’nin Yükselme Dönemi’ndeki toplumsal yapısını anlatan bir tarihçinin, Osmanlı Devleti’nde yaşayan milletler için “yurttaş” kelimesini kullanması bir anakronizmdir. Çünkü Osmanlı’da yurttaş kavramının, XIX. yüzyılda Namık Kemal gibi düşünürlerce kullanılmaya başlandığı bilinmektedir. Osmanlı devlet yöneticileri; devlet içinde yaşayanları yurttaş olarak değil, reaya ya da tebaa olarak görmüştür.

Anakronizm, bazen bir tarihi olgunun var olmadığı bir dönemde varmış gibi düşünülmesi ve yansıtılması şeklinde, bazen de tarihçilerin tarihi olguları açıklarken yaşadıkları zamanın yaklaşımlarına, kavramlarına ve değerlerine başvurmalarıyla ortaya çıkar.