SÜRTÜNME KUVVETİNİN ENERJİ DÖNÜŞÜMÜNE ETKİSİ

Cisimler hareket ederken cisimle ortam arasında cismin hareketini zorlaştırıcı bir etki oluşur. Bu etkiye sürtünme kuvveti adı verilir. Sürtünme kuvveti hareket yönüne zıt yöndedir.

Sürtünme kuvveti hareket hâlindeki cisimlerin sahip oldukları kinetik enerjiyi ısı enerjisine dönüştürerek kinetik enerjilerinin azalmasına yol açar. Azalan kinetik enerji farklı bir enerji türüne dönüştüğü için toplam enerji korunmuş olur. Kinetik enerjinin azalması sonucu cisim yavaşlar ya da durur. Örneğin belli bir süratle hareket etmekte olan otomobil fren yaptığında yol ile tekerlek arasındaki sürtünme kuvveti artar. Böylece tekerlekler daha çok ısınır.

Cismin hareket ettiği yüzeyin cinsi sürtünme kuvvetini etkiler. Örneğin oyuncak bir arabayı cam yüzeyde hareket ettirmek toprak yüzeyde hareket ettirmekten daha kolaydır. Cismin hareket ettiği yüzeyin pürüzlülüğü arttıkça cismin harekete geçmesi için gerekli olan kuvvet de artar.

Günlük hayatımızda sürtünmesiz bir ortam elde etmek oldukça zordur. Ancak sürtünmeler istenildiğinde önemli ölçüde azaltılabilir. Zemin üzerinde hareket ettirmek istediğimiz araçların sürtünmesini azaltmak için tekerlek gibi dönen cisimlerden yararlanılır. Yuvarlanarak giden tekerlekler sayesinde sürtünme önemli ölçüde azaltılmış olur.

Japonya’da geliştirilen Maglev adı verilen trende tekerlek bulunmamaktadır. Maglev treni kullanılan manyetik alanlar sayesinde raylara temas etmeden havada asılı durur. Raylara değen tekerlekler olmadığı için de sürtünme kuvveti çok azalır. Bu özelliği sayesinde Maglev treni yüksek hızlara çıkabilmektedir.