Suyun Varlıklar İçin Önemi

Canlıların yaşamlarını sürdürebilmesi için su vazgeçilmez bir kimyasal bileşiktir.

Suyun;

* hidrojen bağları içermesi,

* donarken hacminin artması,

* iyi bir çözücü olması,

* öz ısısının yüksek olması

gibi özellikleri suyu diğer sıvılardan farklı kılmaktadır.

Su; vücudumuzdaki birçok reaksiyonun gerçekleşmesi, enzimlerin görev yapması, besinlerin taşınımı, vücut ısısının korunması (öz ısısının yüksek olmasından dolayı) ve besinlerin sindirimi için mutlaka olması gereken bir sıvıdır.

Canlılar yaşlandıkça içerdikleri su miktarı azalır. Yeni doğanlardaki su oranı yaşlı insanlara göre daha fazladır.

Yetişkin bir insanın su dengesini koruyabilmesi için yaklaşık 1,5-2,5 litre arasında su tüketmesi gerekir. Bu miktar bireyin ağırlığına, fiziksel aktivitesine, tükettiği gıdalara ve hava sıcaklığına bağlı olarak değişir.

İnsanlar, yemek yemeden 5 hafta civarında yaşayabilirken su içmeden en fazla 7-12 gün yaşayabilmektedir.

Bir insan su ihtiyacının yaklaşık yarısını içeceklerden, %35’ini yiyeceklerden, yaklaşık %15’ini vücuttaki tepkimeler sonucu karşılar.

Bitkiler; fotosentez, hidroliz, besinlerin taşınması gibi işlemlerde suya ihtiyaç duyar. Balıkların ve su canlılarının yaşam alanları denizler, göller ve akarsulardır.

Kısacası su olmazsa hayat olmaz.

Canlılar için hayati öneme sahip olan su, yerkürenin yaklaşık %71’ini oluşturur.

Dünyadaki Su Kaynakları ve Korunması

İnsanoğlu hava, su ve toprağı kendi ihtiyaçları için çok hor kullanmakta ve tabiatın dengesini geri dönülmez şekilde bozmaktadır.

Deniz suyu korozyona sebep olduğundan özellikle endüstri alanında tatlı suyun yaklaşık beşte biri harcanmaktadır.

Dünyadaki suyun yaklaşık %97’si tuzlu su, %3’ü ise tatlı su kaynaklarıdır.

Dünyadaki tatlı su kaynaklarının azlığı ve her geçen gün artan temiz su ihtiyacı, su tasarrufu ve suyun geri dönüşümünü zorunlu kılmaktadır.

Artan nüfus, endüstride suyun fazlaca kullanılması ve küresel ısınma nedeniyle temiz su sıkıntısı her geçen gün artmaktadır.

Hâlâ 1 milyara yakın insan temiz su kaynaklarına ulaşmada sıkıntı yaşıyorsa su tasarrufu için gerekli önlemlerin alınması hayati bir önem taşımaktadır.

Çözümlü Örnek Test Soruları

Konu: Su ve Hayat (9. Sınıf Kimya)

1. Su molekülü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Su molekülü apolar bir moleküldür.
B) Suyun donma noktası 100 °C’dir.
C) Su molekülü oksijen ve azot atomlarından oluşur.
D) Su molekülü hidrojen bağları içerir.

Çözüm:
Su molekülü (H₂O), oksijen ve hidrojen atomlarından oluşur. Su molekülü, oksijenin elektronegatifliği nedeniyle polar bir yapıya sahiptir ve moleküller arası hidrojen bağları içerir. Bu özellikler, suyun yüksek özgül ısı kapasitesine ve yüzey gerilimine sahip olmasını sağlar.
Cevap: D

---

2. Suyun hayat için önemi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Su, canlılar için çözücü olarak görev yapar.
B) Su, ısıyı iyi iletir ve dengeleyici bir rol oynar.
C) Suyun özkütlesi donduğunda artar, bu nedenle buz suyun dibine çöker.
D) Su, fotosentezde hidrojen kaynağı olarak kullanılır.

Çözüm:
Su, birçok maddeyi çözebilen evrensel bir çözücüdür ve biyolojik sistemler için önemlidir. Ayrıca, ısıyı dengeleyerek iklimin düzenlenmesine yardımcı olur. Ancak, su donduğunda yoğunluğu azalır ve buz, sıvı suyun üzerinde yüzer. Bu sayede su ekosistemleri soğuk havalarda korunur.
Cevap: C

---

3. Suyun fiziksel ve kimyasal özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Saf suyun pH değeri 5’tir.
B) Su, yüksek özgül ısı kapasitesine sahip değildir.
C) Su, birçok iyonik ve polar bileşiği çözebilir.
D) Su, yalnızca fiziksel değişimlere uğrayabilir, kimyasal değişime uğramaz.

Çözüm:
Saf suyun pH değeri 7’dir. Su, yüksek özgül ısı kapasitesine sahiptir, bu yüzden sıcaklık değişimlerine karşı dirençlidir. Ayrıca, polar bir çözücü olduğu için iyonik ve polar bileşikleri çözebilir. Kimyasal reaksiyonlarda da yer alabilir, örneğin fotosentezde ve hidroliz tepkimelerinde kullanılır.
Cevap: C

---

4. Aşağıdakilerden hangisi suyun anomal davranışlarından biridir?
A) 4 °C’de en yüksek yoğunluğa sahip olması
B) Katı haldeyken sıvı haline göre daha yoğun olması
C) Suyun donarken hacminin azalması
D) Suyun en düşük yoğunluğa 0 °C’de ulaşması

Çözüm:
Su, 4 °C’de en yüksek yoğunluğa ulaşır ve sıcaklık azaldıkça genleşerek yoğunluğu düşer. Bu yüzden buz, sıvı suyun üzerinde yüzer. Normalde maddeler katı hale geçerken yoğunluğu artarken, suyun buz formu daha az yoğun olur.
Cevap: A

---

5. Aşağıdakilerden hangisi suyun yüzey gerilimini artıran bir etkendir?
A) Sıcaklığın artırılması
B) Deterjan eklenmesi
C) Hidrojen bağlarının varlığı
D) Alkol ilave edilmesi

Çözüm:
Su molekülleri arasındaki hidrojen bağları, suyun yüzey geriliminin yüksek olmasını sağlar. Sıcaklık artışı, deterjan veya alkol eklenmesi yüzey gerilimini düşürürken, hidrojen bağlarının varlığı yüzey gerilimini artırır.
Cevap: C