1. Doğrusal Dalgaların Düz Engelden Yansıması

Art arda oluşturulan K, L, M doğrusal dalgaları düz engele Şekil I deki gibi dik doğrultuda geldiğinde önce K sonra L daha sonra da M dalgası yansır ve Şekil II deki gibi geri dönerler. Dalgaleğeninde su derinliği değişmediği için dalgaların hızı ve genişliği değişmez.

Doğrusal dalgalar düz engele Şekil III, IV ve V deki gibi dik doğrultuda gelmiyorsa dalgaların her noktası engelden aynı anda yansımaz. Dalganın geliş doğrultusunun engel normali ile yaptığı açı ne kadarsa yansıdıktan sonra gidiş doğrultusunun engel normali ile yaptığı açı da o kadar olur.

2. Doğrusal Dalganın Çukur Engelden Yansıması

Doğrusal su dalgaları Şekil l deki gibi küresel engelin çukur kısmına geldiğinde engelin şeklini alarak yansır ve bir noktada odaklanır. Odaklanan dalgalar tekrar dağılarak yoluna devam ederler. Bu durum çukur aynada asal eksene paralel gelen ışığın yansımasına benzer. Dalgaların odaklandığı nokta engelin eğrilik yarıçapına bağlıdır. Eğrilik yarıçapı büyükse engelden daha uzaktaki bir noktada odaklanır.

3. Doğrusal Dalgaların Tümsek Engelden Yansıması

Doğrusal su dalgaları Şekil II deki gibi küresel engelin tümsek kısmına geldiğinde engelin şeklini alarak dağılır. Sanki engel arkasındaki bir noktadan geliyormuş gibi yayılarak gider. Bu durum asal eksene paralel gelen ışığın tümsek aynadan yansımasına benzer.

4. Dairesel Dalgaların Düz Engelden Yansıması

Noktasal K dalga kaynağından Üretilen dairesel dalgalar, düz engele çarparak engelin arkasındaki K’ noktasından geliyormuş gibi kesikli çizgilerle belirtilen dairesel dalgalar olarak yansır. Bu durum düz ayna önündeki noktasal kaynaktan çıkan ışınların yansımasına benzer.

 

5. Dairesel Dalgaların Çukur Engelden Yansıması

• Noktasal kaynak engelin odağında ise
  

Dairesel dalga üretilen noktasal kaynak çukur engelin odak noktasında (F’de) ise dairesel dalgalar doğrusal dalga halini alarak engelden yansır.

• Noktasal kaynak engelin merkezinde ise
  

Dairesel dalga üreten noktasal kaynak çukur engelin merkezinde (M’de) ise dairesel dalgaların ilerleme doğrultusu çukur engele dik olduğundan geldiği gibi yansır. Yansıyan dalgalar tekrar M noktasında odaklanır.

• Noktasal kaynak engelin merkezinin arkasında ise
  

Noktasal kaynak engelin merkezinden daha ötedeyse yansıyan dalgalar engelin odağı ile merkezi arasında bir yerde odaklanır.

6. Dairesel Dalgaların Tümsek Engelden Yansıması

Tümsek engel önündeki noktasal kaynak dairesel dalgalar ürettiğinde dalgalar engelin şeklini alıp dağılarak yansır.

STROBOSKOP

Stroboskopta şekildeki gibi eşit aralıklarla yarıklar vardır. Bu araçtan yararlanarak periyodik dalgaların dalga boyunu ve fre-kansını bulabiliriz. Dalga boyu ile frekansı bulduktan sonra, dalganın hızını da v = λ . f bağıntısından hesaplayabiliriz.

Stroboskop döndürülerek gözün önündeki bir yarığın yerine onun peşindeki yarık geldiğinde, önceki yarıktan gözle- nen dalganın yerine onun peşinden ge- len dalga geldiği için dalgalar hareketsizmiş gibi görülür. Bu durumda gözün önünden 1 saniyede geçen yarık sayısı kadar dalga geçmiş olur. Yarık sayısı n olan stroboskop saniyede f_s kez döndüğünde dalgalar duruyormuş gibi görülüyorsa, izlenen dalgaların frekansı f_d = n.f_s olur. Dalgalar duruyormuş gibi görüldüğü anda, peş peşe olan iki dalga tepesinin arası ölçülerek λ dalga boyu bulunabilir. Stroboskobun frekansını bulabilmek için; önce Stroboskop çok hızlı döndürülerek dalgaların geriye doğru gidiyormuş gibi görülmesi sağlanır. Bundan sonra stroboskobun hızı yavaş yavaş azaltılarak dalgaların ilk kez duruyormuş gibi görüldüğü anda stroboskobun frekansı (f_s) esas alınır. Eğer stroboskobun hızı daha da azaltılacak olursa dalgaların ileriye doğru gittiği gözlenir.

f_y = n.f_s (f_y = yarık frekansı)

Dalganın duruyormuş gibi algılandığı an f_y = f_d dir.

Su Dalgalarında Kırılma konusuna gitmek için tıklayın.

Çözümlü Örnek Test Soruları

Konu: Su Dalgalarında Yansıma (Doğrusal ve Dairesel)

Soru 1:
Bir doğrusal su dalgası, sabit bir yüzeye 30° açıyla çarptığında yansıma açısı kaç derece olur?

A) 30°
B) 60°
C) 90°
D) 45°

Çözüm:
Su dalgalarında yansıma kanunu gereği, gelme açısı yansıma açısına eşittir. Bu durumda yansıma açısı da 30° olur.
Doğru Cevap: A

---

Soru 2:
Bir havuzda oluşturulan dairesel dalgalar, havuzun kenarına çarptıktan sonra hangi özelliğini koruyarak yansır?

A) Frekans
B) Hız
C) Enerji
D) Dalga boyu

Çözüm:
Dalgalar yansıma sırasında frekanslarını korurlar. Bu temel bir dalga özelliğidir.
Doğru Cevap: A

---

Soru 3:
Doğrusal bir su dalgası, eğik bir yüzeye çarparsa hangi durumda açı değiştirmeden yansır?

A) Gelme açısı sıfır ise
B) Gelme açısı 45° ise
C) Gelme açısı 90° ise
D) Gelme açısı 30° ise

Çözüm:
Gelme açısı sıfır olduğunda dalga yüzeye dik gelir ve dik şekilde yansır, yani açı değiştirmez.
Doğru Cevap: A

---

Soru 4:
Dairesel dalgalar, bir engelden yansıdıktan sonra hangi özellikleri değişmez?

A) Hız ve Dalga Boyu
B) Frekans ve Enerji
C) Dalga Boyu ve Frekans
D) Hız ve Frekans

Çözüm:
Yansıma sırasında dalgaların hızları ve dalga boyları değişmez.
Doğru Cevap: A

---

Soru 5:
Doğrusal dalgalar bir yüzeyden yansıma yaparken dalga cephesine dik olan doğrultuda dalgaların hareketi gözlenir. Bu durumda yansıyan dalganın doğrultusu ile gelen dalganın doğrultusu arasında nasıl bir ilişki vardır?

A) Aynı doğrultudadır.
B) Paraleldir.
C) Gelme ve yansıma açıları eşittir.
D) Zıt yönlüdür.

Çözüm:
Yansıma kanununa göre, gelme ve yansıma açıları birbirine eşittir.
Doğru Cevap: C

---

Soru 6:
Bir su dalgası, yansıtıcı bir yüzeyden 40° gelme açısıyla çarptığında yansıma açısı kaç olur?

A) 20°
B) 40°
C) 80°
D) 90°

Çözüm:
Yansıma kanununa göre, yansıma açısı gelme açısına eşittir. Dolayısıyla yansıma açısı 40° olur.
Doğru Cevap: B

---

Soru 7:
Dairesel bir su dalgası, sabit bir yüzeyden yansıdığında merkezinin konumu nasıl değişir?

A) Aynı yerde kalır.
B) Sabit yüzeyin karşı tarafına geçer.
C) Gelme noktasına göre simetrik bir konuma taşınır.
D) Dalga merkezini kaybeder.

Çözüm:
Dairesel dalgalar, sabit bir yüzeyden yansıdığında merkezleri gelme noktasına göre simetrik bir konuma taşınır.
Doğru Cevap: C