NÜKLEER SİLAHLARIN SINIRLANDIRILMASI GÖRÜŞMELERİ

Salt – I Antlaşması (26 Mayıs 1972)

26 Mayıs 1972 tarihinde Moskova’da Amerika Cumhurbaşkanı Richard Nixon ile Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Leonid Brejnev arasında imzalanan antlaşmadır. Antlaşmanın amacı, nükleer başlıklı stratejik silahların sınırlandırılmasıdır.

Neticesiz Kalan SALT II Antlaşması (18 Haziran 1979)

SALT II antlaşması, 18 Haziran 1979’da Viyana’da, 1976 seçimlerinde ABD Cumhurbaşkanlığı’na gelmiş olan Jimmy Carter ile Brejnev arasında imzalanmıştır. Amaç; SALT l’in oluşturduğu sıcak hava içerisinde Amerika ve Sovyet Rusya’nın, saldırgan stratejik silahları (füzeleri) sınırlandırmak istemesidir. Sonuç alınamamıştır.

Ping – Pong Diplomasisi

Amerika ile Çin arasındaki yakınlaşma sürecinde Amerikan masa tenisi (ping — pong) takımı, 1971 yılında Çin’e davet edildi. Bazı Amerikalı gazetecilerde ülkeye davet edilince ABD yirmi yıldan beri Çin’e karşı uyguladığı ticari ambargoyu kaldırdı. Bu temaslar sonucunda ABD Başkanı Nixon 1972’de Çin Halk Cumhuriyeti’ni ziyaret etti.

Helsinki Nihai Senedi (Deklarasyonu 1975)

Deklarasyonun Amacı: Uluslararası problemleri diyalog yoluyla çözümlemektir. Helsinki Nihai Senedi (Deklarasyonu); 1 Ağustos 1975’te Amerika, Kanada ve İzlanda ile 32 Avrupa devletinin imzaladığı belgedir.

Amerika ile Sovyetler Birliği arasında yedi yıl süren SALT l| görüşmeleri, Avrupa’da yumuşama ortamına zemin hazırlamıştır. Avrupa Güvenlik Konferansı teklifi 1966’da Varşova Paktı devletlerinden, Karşılıklı ve Dengeli Kuvvet İndirimi teklifi de 1968’de NATO’dan gelmiştir. Helsinki müzakerelerinde meseleler dört ana konuya ayrılarak ele alınmış ve her ana konuya Sepet (Basket) adı verilmiştir. Bu sebeple, Helsinki Nihai Senedi de dört Sepet’e ait dört
ana antlaşmadan meydana gelmektedir. Birinci Sepet’e ait antlaşma “Avrupa Güvenliğine Ait Meseleler” başlığını taşımakta olup, en önemli belgelerden biridir.

Bu temel ilkeler şunlardır:

– Egemen eşitlik ve egemenliğin gerektirdiği haklara saygı
– Tehditten ve kuvvet kullanılmasından kaçınmak
– Sınırların bozulmazlığı
– Devletlerin toprak bütünlüğü
– Anlaşmazlıkların barışçı yollarla çözümü
– İç işlere müdahale etmeme
– Düşünce, vicdan, din ve inanç hürriyeti de dahil olmak üzere, insan hakları ile temel hürriyetlerine saygı
– Milletlerin eşit hakları ve kendi kaderlerini kendilerinin tayin etmesi hakkı
– Devletler arasında iş birliği
– Milletler arası hukukun yüklediği taahhütlerin iyi niyetle yerine getirilmesi

İkinci Sepet’e ait antlaşma ise, Ekonomi Bilim ve Teknoloji – Çevre Korunması konularında iş birliği alanında idi.

Üçüncü Sepet ise, İnsancıl ve diğer alanlarda iş birliği adını taşımakta olup, bu anlaşmada, parçalanmış aileler, farklı milletlere mensup insanların evlenmeleri, turizmin geliştirilmesi gibi sosyal konular yer almıştır.

Dördüncü Sepette ise, zaman zaman yapılacak toplantılarla, bu anlaşmaların uygulanmasının gözden gerilmesi öngörülmekteydi.