Söz Sanatları ;

Benzetme

• Aralarında türlü yönlerden karşılaştırılarak benzerlik ilgisi bulunan iki varlıktan zayıf olanı nitelikçe üstün olana benzetme sanatıdır.
• Annemin elleri pamuk gibi yumuşaktı.
• Ahmet tilki gibi kurnaz biriydi.
• Saçları altın kadar sarıydı.
• Eski yastık bir taş gibi sertti.

Bir benzetmenin dört ögesi bulunur:

1 . Benzetilen: Nitelik olarak zayıf olandır.
2. Kendisine Benzetilen: Nitelik olarak güçlü olandır.
3. Benzetme Yönü: Benzetmenin hangi yönden yapıldığını anlatır.
4. Benzetme Edatı: “Gibi, kadar” edatlarıdır.

Örnek Soru:

Aşağıdakilerin hangisinde benzetme yapılmıştır?

A) Saat 11.00 gibi çıkarız yola.
B) Mahkeme duvarı gibi suratı vardı.
C) Bana oradan on kadar çivi ver.
D) Eve geldiği gibi bilgisayarın başına oturup saatlerce oyun oynadı.

Çözüm:

B seçeneğinde kişinin suratı “mahkeme duvarına“ benzetilmiştir. Doğru cevap B’dir.

Kişileştirme:

İnsana özgü niteliklerin, insan dışındaki varlıklara verilmesine kişileştirme denir. Kişileştirmede insan dışındaki varlıklara ağlama, mutlu olma, üzülme, kızma gibi insana özgü nitelikler aktarılır.

Güneş, gökyüzünden bizlere gülümsüyordu.

(İnsana ait özellik olan gülümsemek, ”güneşe” verilmiştir. Güneş, kişileştirilmiştir.)

içmiş gibi geceyi bir yudumda,
Göğün mağrur bakışlı bulutlan.

(İnsana ait özellik olan mağrur(gururlu) olmak ”bulutlara” verilmiştir. Bulut kişileştirilmiştir.)

Masamda düşünen eski lâmbayı
Yakmayın, odamız karanlık dursun;

(İnsana ait özellik olan düşünmek ”lambaya” verilmiştir. Lamba kişileştirilmiştir.)

Çözümlü Örnek Sorular:

Soru 1:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde benzetme sanatı kullanılmıştır?

A) Gözlerin birer yıldız gibi parlıyor.
B) Rüzgar hafif hafif esiyordu.
C) Bahar geldi, çiçekler açtı.
D) Masanın üzerinde bir kitap vardı.

Çözüm: A seçeneğinde “gözlerin yıldız gibi” ifadesiyle benzetme yapılmıştır.
Cevap: A

Soru 2:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde abartma sanatı vardır?

A) Bu işi başarmak için elimden geleni yaparım.
B) O kadar hızlı koşuyordu ki adeta kuş gibi uçuyordu.
C) Kitap okumayı çok seviyorum.
D) Sabah erkenden uyandım.

Çözüm: B seçeneğinde “kuş gibi uçuyordu” ifadesi, bir abartma sanatı örneğidir.
Cevap: B

Soru 3:

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde kişileştirme sanatı yapılmıştır?

A) Kitaplarını masaya koydu.
B) Ağaçlar rüzgarla dans ediyordu.
C) Sabah erkenden yola çıktık.
D) Güneş, gökyüzünde parlıyordu.

Çözüm: B seçeneğinde ağaçlara insan özelliği verilerek kişileştirme yapılmıştır.
Cevap: B

Soru 4:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tekrir sanatı (bir kelimenin tekrar edilmesi) kullanılmıştır?

A) Bu elma o kadar tatlı ki, tatlı mı tatlı!
B) Hava bugün çok sıcak.
C) Yağmur damlaları camlara vuruyordu.
D) Öğrenciler sınıfta sessizce oturuyordu.

Çözüm: A seçeneğinde “tatlı mı tatlı” ifadesiyle tekrir sanatı yapılmıştır.
Cevap: A

Soru 5:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kinaye sanatı yapılmıştır?

A) O kadar çok çalıştı ki, sonunda başardı.
B) Göz var nizam var, bu iş böyle olmaz.
C) Gözlerin derin bir deniz gibi.
D) Küçük çocuk yürümeyi yeni öğrenmişti.

Çözüm: B seçeneğinde “göz var nizam var” ifadesiyle gerçek anlam dışında bir ima yapılarak kinaye sanatı kullanılmıştır.
Cevap: B

Soru 6:

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde teşhis (kişileştirme) sanatı vardır?

A) Denizin mavisi çok güzel.
B) Dağlar sessizce bekliyor gibiydi.
C) Rüzgarın sesi bütün gece devam etti.
D) Gökkuşağı gökyüzünü renklendirdi.

Çözüm: B seçeneğinde “dağlar sessizce bekliyor” ifadesiyle dağlara insan özelliği verilerek kişileştirme yapılmıştır.
Cevap: B

Soru 7:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde mecaz anlam kullanılmıştır?

A) Kalbim yerinden fırlayacak gibi çarpıyor.
B) Kitapları dolaba yerleştirdim.
C) Bahçede ağaç dikiyorlardı.
D) Masanın üstünde kalem vardı.

Çözüm: A seçeneğinde “kalbim yerinden fırlayacak gibi” ifadesi mecaz anlamda kullanılmıştır.
Cevap: A

Soru 8:

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde benzetme sanatı yapılmıştır?

A) O kadar sessizdi ki, iğne düşse duyulurdu.
B) Gözlerin ay gibi parlıyor.
C) Kitap okumayı çok seviyorum.
D) Bahar geldi, çiçekler açtı.

Çözüm: B seçeneğinde “gözlerin ay gibi” ifadesiyle benzetme sanatı yapılmıştır.
Cevap: B

Soru 9:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde abartma sanatı vardır?

A) O kadar çok çalıştı ki, bir dağ gibi yorgundu.
B) Sabah erkenden yola çıktık.
C) Okulda çok çalışkan bir öğrenciydi.
D) Hava bugün güzel.

Çözüm: A seçeneğinde “bir dağ gibi yorgundu” ifadesi abartma sanatıdır.
Cevap: A

Soru 10:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kişileştirme yapılmıştır?

A) Rüzgar, ağaçların yapraklarını savurdu.
B) Gökyüzü bugün masmavi.
C) Ağaçlar usulca fısıldaşıyordu.
D) Masanın üzerinde bir kitap vardı.

Çözüm: C seçeneğinde “ağaçlar usulca fısıldaşıyordu” ifadesiyle ağaçlara insan özelliği verilerek kişileştirme sanatı yapılmıştır.
Cevap: C