Soğuk Savaş Dönemi’nde Türkiye’de Sosyal ve Kültürel Hayat

I. Gerek dış yardımlar ile ülkedeki ekonomik faaliyetlerin gerekse kara yolu gibi imkânlarla ulaşım ve pazarlama olanaklarının artması sonucu Türkiye’de halkın imkanları artmış, ülkenin refah düzeyi yükselmiştir.

• 1950’lerde köyden kente yönelik yaşanan göçler ve şehirleşme beraberinde halk tabanına kadar tüketim kültürü yayılma alanı bulmuştur.

II. Ankara Radyosu’nun ardından 1943’te sürekli yayına başlayan İstanbul Radyosu’nun etkisi ile Rock and Roll ve diğer müzik türleri Türkiye’de gençler arasında ilgi görmüş; Zeki Müren, Müzeyyen Senar, Neşet Ertaş gibi önemli ses sanatçıları ön plana çıkmıştır.

• 1949 – 1959 arasında Türkiye’de çoğu edebiyat eserleri ve yabancı filmlerden uyarlanmış 553 film çekilmiş, Hollywood Türkiye’de de etkisini göstermiştir.
• Ömer Lütfi Akad’ın “Vurun Kahpeye” filminde Batı sinemasının izleri görülmüştür.

Tiyatroda ise;
ekonomik durum ile ahlak ilişkisi,
sarsılan değer yargıları,
orta sınıfın sıkıntıları,
aydınların toplumdan kopukluğu
gibi temalar işlenmiştir.

Bilgi: Savundukları ekonomik görüşlerin farklılığı, dayandıkları toplumsal tabanlardaki ayrılık ve iç dinamiklerindeki çeşitlilik DP ile CHP arasında 1950“ yıllardan itibaren başlayarak her geçen yıl artacak bir gerginliğe dönüşmüş ve Türk toplumu iki parti etrafında siyasal bir kutuplaşma yaşamıştır.

IV. 1940’tan sonraki yazar ve şairler daha çok sosyal gerçeklik akımına bağlı kalmışlardır. Roman ve hikâye yazarları, II. Dünya Savaşı’nın Türk toplumundaki etkilerini, çevrelerindeki yoksulluğu, geri kalmışlığı, köyden kente göçler ile bu göçlerin getirdiği sorunları, tarım-sanayi ilişkilerini ve gelir dağılımındaki dengesizlikleri sıkça eserlerinde işlemişlerdir.

• Dilde özleşmenin yaşandığı bu dönemde sanatçılar eserlerine kendi siyasi düşüncelerini de yansıtmışlardır.
• 1940’lı yılların ilk edebî hareketi şiir alanında Garip Akımı ile başlamıştır.
• Garipçiler akımına karşı oluşan “İkinci Yeniler” ise; şiirde edebî sanatı bolca kullanmayı benimsemişlerdir.
• 1950’de ortaya çıkan Hisarcılar Grubu ise; sanatçı bağımsızlığı, yaşayan dil, millî sanat gibi kavramlarla toplumsal değerleri korumayı benimsemişlerdir.

V. Genel sağlık politikalarına öncelik verilen Demokrat Partili yıllarda;

• başta verem olmak üzere salgın hastalıklarla mücadele,
• kırsal kesimdeki halkın sağlık hizmetlerinden yararlanmasını sağlama,
• sağlık personeli sayısını artırma ve çağdaş eğitim alabilmek için sağlık personelini yurt dışına gönderme

gibi amaçlarla birçok sağlık merkezi, Verem Savaş Dispanserleri ile Verem Hastaneleri, Ankara Ebe ve Hemşire Okulu açılmış, bütçeden sağlık alanına ayrılan pay 1950 – 1957 arası on iki kat artmıştır.

Bilgi: 1950 sonrası modern tarım alanında çalışmalar önemsenmiş, gübre kullanımı ve sulama çalışmaları tarımsal üretimde artışı da beraberinde getirmiştir.

• Türkiye’nin 1946 sonrası batılı ülkelerle ilişkilerini geliştirmesi ekonominin dış dünyaya açılmasıyla birlikte sanayileşmeye de ağırlık verilmesine ortam hazırlamıştır.
• 1950’lerde üç köyde elektrik varken 1965’te 300, 1970’lerde 3000 köy elektrik kullanır hale gelmiştir.